Katar ile yaşadığı siyasi ve ekonomik krizi aşan Körfez ülkeleri, İsrail ile de yeni bir sayfa açmak istiyor. Peki, Körfez ülkelerinde neler oluyor? Arap-İsrail barışının bölgeye yansımaları ne olur? İsrail’in, BAE ve Bahreyn’in ardından hangi Körfez ülkesiyle normalleşmesi bekleniyor?
Körfez ülkelerinde özellikle son dönemde kritik gelişmeler yaşanıyor. Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Bahreyn Kralı Hamad bin İsa Al Halife, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Veliaht Prensi Muhammed Bin Zayid Al Nahyan ve BAE Devlet Başkanı Yardımcısı, Başbakan ve Dubai Emiri Şeyh Muhammed bin Raşid Al Maktum; geçtiğimiz günlerde Abu Dabi’de bir araya geldi.
Mısır Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan açıklamada, görüşmede, bölgesel konular ile bölgenin karşı karşıya olduğu zorluklar karşısında koordinasyon ve iş birliği güçlendirme yollarının ele alındığı bildirildi. Açıklamada, Sisi ve Bin Zayid arasında, Libya ve Yemen’de yaşanan son gelişmelerin görüşüldüğü belirtildi.
Bin Zayid ise ülkesinin tutumu ile Mısır’ın bölgedeki çeşitli anlaşmazlıkları çözme çabalarının örtüştüğünü vurguladı. Bin Zayid, Mısır’ın her zaman BAE’nin bölgedeki önemli ortağı olacağını söyledi. Mısır Cumhurbaşkanı ise ülkesinin, Husiler tarafından hedef alınan BAE ile dayanışma içinde olduğunu dile getirdi.
İSRAİL İLE NORMALLEŞEN İLİŞKİLER
Mısır, BAE ve Bahreyn’in; özellikle son dönemde İsrail ile ilişkileri gelişiyor. 2020 yılında eski ABD Başkanı Donald Trump’ın ara buluculuğuyla İsrail ile BAE ve Bahreyn arasında normalleşme anlaşmaları imzalanmıştı. Bu anlaşmalar kapsamında, BAE ve Bahreyn; Mısır ve Ürdün’ün ardından İsrail ile normalleşen ilk Arap ülkeleri olmuştu.
Abraham Anlaşmaları sonrası İsrail ve BAE arasında birçok karşılıklı adım atıldı. Geçtiğimiz haftalarda İsrail Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Dışişleri Bakanı Yair Lapid ile Bilim ve Teknoloji Bakanı Orit Farkash Hacahon’in sunduğu yatırım fonu teklifinin, hükümet tarafından kabul edildiği belirtildi. Fon kapsamında Tel Aviv ile Abu Dabi hükümetleri, 10 yıl süreliğine yıllık 5’er milyon dolar bütçe ayıracak. Bütçenin toplamda 100 milyon dolara ulaşması bekleniyor.
Kasım 2021’de ise ABD, İsrail, BAE ve Bahreyn arasında Kızıldeniz’de ortak deniz tatbikatı gerçekleştirilmişti. Beş gün süren tatbikat hakkında ABD Deniz Kuvvetleri Merkez Komutanlığı Komutanı Koramiral Brad Cooper, “ABD kuvvetlerinin ortak deniz güvenliği yeteneklerini geliştirmek için bölgesel ortaklarla eğitim gördüğünü görmek heyecan verici. Denizdeki iş birliği, bölgesel güvenlik ve istikrar için gerekli olan seyrüsefer özgürlüğünün ve serbest ticaret akışının korunmasına yardımcı olur” ifadelerini kullanmıştı.
BAE, Mart 2021’de İsrail’e Büyükelçi atamıştı. Daha sonrasında İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid, Haziran 2021’de BAE’ye resmi bir ziyaret gerçekleştirmişti. Geçtiğimiz ay ise İsrail Başbakanı Naftali Bennett, BAE’ye tarihi bir ziyarette bulunmuştu. Bennett, “İki ülke arasındaki ilişkiyi güçlendirmeyi dört gözle bekliyorum” ifadelerini kullanmıştı. Önümüzdeki günlerde ise İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’un BAE’ye resmi bir ziyaret gerçekleştirmesi bekleniyor.
Ekim 2021’de ise Hindistan, İsrail, ABD ve BAE Dışişleri Bakanları bir araya gelerek uluslararası bir forum kurma kararı almıştı. Orta Doğu ve Asya’da ekonomik ve siyasi iş birliğini genişletme ve deniz güvenliğini artırma gibi konuları ele alan bakanlar, ulaşım ve teknolojide ortak altyapı projelerini görüşmüştü.
İsrail ile BAE arasında atılan bu adımlar; iki ülkenin, önümüzdeki dönemde iş birliğini daha da güçlendireceğini gösteriyor. Her iki ülkenin de; özellikle ekonomi ve teknoloji alanlarına daha fazla öncelik verdiği görülüyor. İsrail ve BAE; Orta Doğu, Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika bölgelerinde birlikte hareket ederek, nüfuzlarını artırmanın hesaplarını yapıyor.
Bulunduğu konumda yıllardır kendini güvende hissetmeyen İsrail, Körfez ülkeleriyle yeni bir sayfa açarak güvenlik tehditlerini ortadan kaldırmaya çalışıyor. Tel Aviv hükümeti; BAE, Bahreyn ve Suudi Arabistan gibi ülkelerle normalleşerek, bölgedeki konumunu güçlendirmek istiyor. İsrail-Körfez normalleşmesi; Filistin, Lübnan Hizbullah’ı ve İran karşısında Tel Aviv’in elini güçlendirebilir.
BAE, Bahreyn, Fas ve Sudan gibi ülkelerle normalleşen İsrail’in, önümüzdeki dönemde Suudi Arabistan ile de ilişkilerinde yeni bir döneme başlaması bekleniyor. İki taraf arasındaki temaslar sürüyor. İsrail’in, Körfez ile normalleşerek; Filistin meselesini unutturmaya çalıştığını ve İran’ı çevrelemeyi amaçladığını söylemek mümkün.
BAE ise Orta Doğu’da lider bir ülke konumuna yükselmeye çalışıyor. Türkiye, İran, Suriye ve İsrail gibi ilişkilerinde sorun yaşadığı ülkelerle normalleşen BAE; Mısır, Yunanistan, GKRY ve İtalya gibi ülkelerle de Doğu Akdeniz’deki iş birliğini sürdürüyor. Son dönemde bölgede önemli hamlelerde bulunan Abu Dabi yönetimi, İsrail ile ekonomik ilişkilerini daha da geliştirmek istiyor.
Kaynak: IntellStrategy
