Analiz: Avrupa ülkeleri rekor savunma harcamaları yapıyor
Rusya-Ukrayna savaşının ardından savunma kapasitelerine yeterli kaynağı sağlayamayan birçok Avrupa ülkesi, savunma harcamalarını, savunma envanterlerini ve askeri kapasitelerini artırma yoluna gitti. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana küresel silahlanmada en büyük artış yaşanırken, tarafız İsveç ve Finlandiya bile silahlanma bütçesi yaparak NATO üyeliği istedi. Bu süreçte NATO üyeliği onaylanan Finlandiya da askeri harcamalarını yüzde 36 artırdı.
Rusya-Ukrayna savaşının ardından Avrupa silahlanmaya hız verdi. Merkezi Stockholm’de bulunan bağımsız araştırma kuruluşu Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından yayınlanan rapor, Avrupa’nın son beş yıldır rekor oranda silahlandığını ortaya koydu.
Rapora göre, küresel askeri harcamalar, 2022’de yüzde 3,7 artarak 2,24 trilyon dolar ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Avrupa’nın 345 milyar dolarlık askeri harcamaları ilk kez, 1989’da soğuk savaşın bittiği dönemdeki harcamayı geçti. Avrupa’da Finlandiya’nın askeri harcamaları yüzde 36, Litvanya’nın yüzde 27, İsveç’in yüzde 12 ve Polonya’nın yüzde 11 arttı.
SPRI’nın verilerine göre, ABD’nin askeri harcamaları ise yüzde 0,7 artışla 877 milyar dolar oldu. Küresel askeri harcamanın yüzde 39’unu oluşturan ABD, bu kapsamda ilk sırada yer aldı.
Geçtiğimiz yıl NATO ülkelerinin yaptığı savunma harcamaları da önceki yıla göre artarak 1,17 trilyon dolara yükseldi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in 2022 Yıllık Raporuna göre, NATO’nun gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) en az yüde 2’sini savunmaya ayırma hedefini 7 üye tutturdu. Bu ülkeler ABD, Yunanistan, Litvanya, Polonya, İngiltere, Estonya ve Letonya oldu.
Cari fiyatlarla ilk sıradaki ABD’nin 2022’deki savunma harcaması 821 milyar dolar olurken; onu 67,7 milyar dolarla İngiltere, 60,9 milyar dolarla Almanya, 52,4 milyar dolarla Fransa, 30,4 milyar dolarla İtalya ve 28,1 milyar dolarla Kanada takip etti.
Diğer müttefiklerden Polonya 17,1 milyar dolar, Hollanda 15,6 milyar dolar, İspanya 14,9 milyar dolar, Norveç ise 8,4 milyar dolarlık savunma harcamasında bulundu.
Geçtiğimiz mart ayında, raporun tanıtımı için düzenlediği basın toplantısında konuşan Genel Sekreter Stoltenberg, savunma harcamalarının Avrupa ve Kanada’da 8 yıldır üst üste arttığını söyledi.
Birçok NATO ülkesinin Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının ardından harcamaları ciddi şekilde artırma taahhüdünde bulunduğunu anımsatan Stoltenberg, “Şimdi bu sözlerin gerçek nakite, sözleşmelere ve somut malzemelere dönüştürülme zamanı geldi” ifadelerini kullandı.
“Daha fazlasını daha hızlı yapmalıyız” diyen Jens Stoltenberg, “Temmuzda Vilnius’ta yapacağımız zirvede, GSYH’nin asgari yüzde 2’sinin savunmamıza yatırılması kaydıyla müttefiklerin daha iddialı bir yeni savunma yatırımı taahhüdünde mutabık kalmalarını bekliyorum. Bu yeni ve daha çekişmeli dünyada güvenliğimizin garanti altında olduğunu düşünemeyiz” değerlendirmesinde bulundu.
ABD SAVUNMAYA AYIRDIĞI BÜTÇE İLE DÜNYADA BİRİNCİ SIRADA
ABD, savunmaya ayırdığı bütçe ile dünyada birinci sırada bulunuyor. ABD Başkanı Joe Biden dönemi de bu bütçenin rekor kırdığı dönem oldu. ABD, 2023 yılında savunma bütçesini bir önceki yıla göre 45 milyar dolar daha artırarak 858 milyar dolarlık rekor seviyeye ulaştırdı.
ABD geçtiğimiz mart ayında da 2024 savunma harcamaları için 886 milyar dolarlık bütçe taslağını kongreye sundu.
Joe Biden yönetiminin hazırladığı bütçe tasarısı kabul edildiği takdirde, ülkenin bir barış döneminde ya da herhangi bir savaşa dolaylı da olsa katılmadığı bir dönemde savunma giderlerine harcanacak en yüksek miktar olacak.
Deutsche Welle’nin aktardığına göre; tasarı, 842 milyar doların Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon), 44 milyar dolarlık kısmın ise savunma ile ilgili projeler için harcanmasını öngörüyor.
İNGİLTERE’DEN 5 MİLYAR STERLİNLİK SAVUNMA BÜTÇESİ
İngiltere de savunma harcamalarını artırma kararı aldı. İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, “Rusya ve Çin’den gelen tehditleri” gerekçe göstererek, Savunma Bakanlığı’na 2024-2025 yıllarını kapsayan 5 milyar sterlinlik savunma bütçesi ayrılacağını duyurdu.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin enerji ve gıda fiyatlarını artırmasıyla küresel krizin etkilerinin çok açık şekilde görüldüğünü söyleyen Sunak, “Bir daha asla düşman bir gücün eylemlerine karşı savunmasız kalmamak için ekonomik güvenlikten teknoloji tedarik zincirlerine ve istihbarat uzmanlığına kadar ulusal savunmamızı güçlendireceğiz” dedi.
İngiltere Başbakanlık Ofisinden yapılan açıklamada da, “Önümüzdeki iki yıl içinde Savunma Bakanlığı’na önemli mühimmat stoklarının yenilenmesine ve desteklenmesine, Birleşik Krallık’ın nükleer girişiminin modernleştirilmesine ve AUKUS denizaltı programının bir sonraki aşamasının finanse edilmesine yardımcı olmak için 5 milyar sterlin daha sağlanacak” denildi.
ALMANYA SAVUNMA HARCAMALARI İÇİN ÖZEL FON KURDU
Almanya, 1999’dan bu yana savunma sanayi bütçesini hep GSYH’nin (Gayri safi yurt içi hasıla) yüzde 1’i ve üzerinde tuttu. Bu nedenle de Amerika Birleşik Devletleri ve diğer NATO müttefikleri tarafından eleştirildi.
Almanya, Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte savaş karşıtı politikasına son verdi.
Başbakan Olaf Scholz, savunma harcamaları için 100 milyar avroluk özel bir fon kurduklarını, fonları gerekli yatırımlar ve silahlanma projeleri için kullanacaklarını söyledi.
Alınan önlemlerin özgürlük ve demokrasinin korunması için olduğunu ifade eden Başbakan Scholz, “Ülkemizin güvenliğine önemli ölçüde daha fazla yatırım yapmamız gerekecek. Bu büyük bir milli çaba” dedi.
Scholz, Almanya’nın her yıl gayri safi milli hasılasının yüzde 2’den fazlasını savunmaya ayıracağını açıkladı.
Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte Almanya’da siyasetin gündemi savaş ve ordu stratejileri oldu.
Aralık 2022 tarihinde Almanya Savunma Bakanı Christine Lambrecht, F-35 tipi savaş uçağı alımı için sözleşme imzalandığını duyurdu.
Lambrecht, “Çok önemli bir karar için bir adım daha attık. Sözleşmeler imzalandı. Konu tornado savaş uçaklarının yerine gelecek F-35’lerin satın alımıyla ilgili” dedi.
Federal Meclisin bütçe komisyonunda Alman ordusu için 13 milyar avroluk bütçeye onay verdiğini belirten Lambrecht; bununla telsiz, askeri kar araçları ve piyade tüfeklerinin alınacağını da sözlerine ekledi.
Almanya’daki kapsamlı reformlar, milyarlarca avroluk yeni silah alımlarını öngörüyor.
Gdh defence’nin aktardığına göre, Almanya bu sene savunma alımları için 8,5 milyar avro harcayacak. Bu miktarın neredeyse yüzde 60’ı Alman Hava Kuvvetleri (Luftwaffe) için ayrılacak. Bu da 3,4 milyar avroya tekabül ediyor.
FRANSA SAVUNMA BÜTÇESİNİ ARTIRMAYI PLANLIYOR
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası savunma harcamalarını önemli ölçüde artırmayı planlayan ülkeler arasında Fransa da yer alıyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 2024‘ten itibaren 6 yıllık süreç için 413 milyar avroluk askeri harcama planı olduğunu açıklıyor.
Euronews’in aktardığına göre, nükleer güce sahip ülkesinde orduyu modernize etme vizyonunu dile getiren Cumhurbaşkanı Macron, büyük artışın Fransa’nın “özgürlüğü, güvenliği, refahı ve dünyadaki yeri”ni garanti altına almak için tasarlandığını söylüyor.
“Fransa yüzyılın zorluklarına hazır ordulara sahiptir ve sahip olacaktır” açıklamasında bulunan Macron, yeni bütçeyi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana daha da acil hale gelen yüksek yoğunluklu çatışma olasılığına orduyu adapte etmek için bir “dönüşüm” programı olarak nitelendiriyor.
Tasarı kapsamında istihbarat harcamalarının yüzde 60 artırılacağını vurgulayan Fransa Savunma Bakanı Sebastien Lecornu da; tasarının mayıs ortasında Genel Kurul’da görüşüleceğini açıklıyor.
Polonya da savunma harcamalarını artırıyor. Bu yıl gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 4’ünün savunmaya ayrılacağını söyleyen Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, Polonya’nın Avrupa’nın en güçlü ordusunu kurmayı amaçladığını açıklıyor.
İsveç ve komşusu Danimarka da savunmayı güçlendirme adı altında silahlanmaya hız veriyor.
NATO’ya katılımı resmen onaylanan Finlandiya’nın da askeri harcamaları rekor düzeyde artış gösteriyor.
Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte Avrupa’ya kadar yayılan savaş korkusu, Avrupa ülkelerine rekor savunma harcamaları yapmaya itiyor.
Avrupa ülkelerinin Kiev’e sağladığı askeri destek de kendi ordularının stoklarının hızla tükenmesine neden oluyor.
Avrupa’nın Ukrayna’yı desteklemeye devam etmesi için de kendi geleceklerini planlaması gerekiyor.
Kaynak: IntellStrategy
