Polonya, Rusya-Ukrayna savaşının ardından ABD ve İngiltere ile ilişkilerini geliştirme yoluna gitti. Rusya’nın güçlenmesini istemeyen Washington ve Londra; siyasi, askeri ve ekonomik olarak Polonya’ya desteğini artırdı. Peki, ABD ve İngiltere’nin bu yardımları ne anlama geliyor? Doğu Avrupa’da yeni bir ittifak mı kuruluyor?
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle birlikte Polonya, savaşın kendi topraklarına da ulaşacağı endişesiyle karşı karşıya kaldı. Polonya hem ülkeye gelen Ukraynalı mülteci sayısının her geçen gün artmasından hem de sınırına yakın bölgelerin saldırıya uğramasından endişe duyuyordu.
Polonya hükümetinin bu endişeleri, Varşova’yı ABD ve İngiltere ile iş birliğine itti. Varşova ile Brüksel arasında yaşanan gerilim, Ukrayna krizinin ardından daha da artış gösterdi ve Polonya’yı, Washington ve Londa ile yakınlaştırdı.
Polonya’nın basın özgürlüğü, hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı gibi konulardaki uygulamaları Avrupa Birliği içinde eleştiriliyordu.
AB’nin “Hukukun Üstünlüğü 2021” raporunda, Polonya’da yargı bağımsızlığının tehdit altında olduğu ve bunun endişe verici olduğu bildirilmişti.
Polonya Anayasa Mahkemesi 7 Ekim 2021 tarihinde aldığı kararda, ülkenin ulusal yasalarının bazı AB yasalarından önce geldiğine dair açıklamalar yapmıştı.
Mahkemenin kararında, “Avrupa Adalet Divanı’nın Polonya adalet sistemine müdahale çabaları hukukun üstünlüğü ilkesini, Polonya anayasasının üstünlüğü ilkesini ve ayrıca Avrupa entegrasyonu sürecinde egemenliğin korunması ilkesini ihlal etmektedir” ifadeleri kullanılmıştı.
19 Ekim’de “Polonya’daki hukukun üstünlüğü krizi ve AB hukukunun üstünlüğü” başlıklı oturumda konuşma yapan Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in Polonya Anayasa Mahkemesinin kararına karşılık AB’nin seçenekleri arasında AB fonlarını kullandırmayarak finansal cezalandırma ile üye ülkenin haklarının askıya alınmasını öngören AB anlaşmasındaki yedinci maddeyi saymasına tepki göstermişti.
Polonya’nın AB’ye katılırken “eli boş gelmediğini” belirten Morawiecki, AB’nin doğu sınırlarını Litvanya ve Letonya ile birlikte Polonya’nın koruduğunu, ülkesinin AB’ye ekonomik kazanımlar getirdiğini, Polonya halkının çoğunluğunun AB üyeliğine destek verdiğini belirtmişti.
AB Komisyonu ise Polonya’ya karşı AB hukukunun üstünlüğü ilkesini ihlal ettiği gerekçesiyle yasal süreç başlatmıştı.
İNGİLTERE ve ABD’DEN POLONYA’YA ASKERİ YARDIM
Rusya-Ukrayna savaşıyla, Moskova’nın Doğu Avrupa’da güçleneceğini düşünen İngiltere ve ABD; siyasi, askeri ve ekonomik desteğini Polonya’ya karşı artırdı.
17 Mart 2022 tarihinde İngiltere, Polonya’yı Rus saldırılarına karşı korumak için ülkeye Sky Sabre hava savunma füze sistemi ve 100 askeri personel göndereceğini açıkladı.
İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, Polonya’nın başkenti Varşova’daki ziyaretinde yaptığı konuşmada, Ukraynalı sığınmacıların büyük bir çoğunluğunu kabul ettiği için Polonya’nın korunması gerektiğini belirtti.
Bakan Wallace yaptığı açıklamada, “Polonya çok eski bir müttefiğimizdir. Polonya, bu savaşın ağır sonucunun büyük bir yükünü taşırken Rusya’dan gelen tehditlere karşı dik ve cesur duruyor. Bu yüzden İngiltere de Polonya’nın yanında duruyor” ifadelerini kullandı.
15 Kasım’da Polonya’nın Ukrayna sınırında bulunan Przewodow köyüne “kaynağı bilinmeyen” bir füzenin düştüğü ve iki kişinin hayatını kaybettiği bildirilmesinin ardından açıklama yapan İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, NATO dahil uluslararası ortaklarla koordinasyon halinde olduklarını bildirdi.
Sunak, Twitter’dan yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakanı James Cleverly ve Savunma Bakanı Ben Wallace’la konuştuğunu belirterek, “Polonya’da füze saldırısı haberlerini acilen inceliyoruz ve ne olduğunu ortaya çıkaran müttefiklerimizi destekleyeceğiz” dedi.
Rishi Sunak, Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’yla da görüştüğünü belirterek, “İngiltere’nin Polonya’yla dayanışmasını yineledim ve kurbanlar için başsağlığı diledim. NATO müttefiklerimizle yakın temas halinde olmaya ve koordinasyonu sürdürmeye devam edeceğiz” açıklamasında bulundu.
5 Ekim’de ise İngiltere’nin Polonya ile imzaladığı savunma ekipmanı anlaşmalarının, bu ülkenin askeri kapasitesini artıracağı ve iki ülke arasındaki savunma iş birliğini güçlendireceği duyuruldu.
İngiltere Savunma Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Savunma Bakanı Ben Wallace, Polonya’yı ziyaret ederek mevkidaşı Mariusz Blaszczak’la hava savunma silahları üzerine yakın çalışmayı içeren mutabakat zaptı imzaladı.
İki ülke, Polonya’nın üç Arrowhead-140 fırkateyninin tedariki konusunda iş birliği yapmayı kabul etti.
Açıklamada, “Polonya’yla 150 yılı aşkın bir süredir yakın bir savunma ittifakımız var ve Rusya’dan gelen tehditle karşı karşıya kalırken insanlarımızı ve Avrupa’nın istikrarını korumak için ekipman ve kabiliyetlere ihtiyacımız var. Yeni anlaşmalarımız, bu taahhüdü ve İngiltere’nin Polonya’nın savunma modernizasyon planlarına verdiği desteği gösteriyor” denildi.
Polonya ile İngiltere arasında yapılan silah anlaşmaları Ukrayna savaşı ile artış gösterirken, Varşova ile Washington arasındaki savunma anlaşmaları Kiev’deki savaş başlamadan imzalandı.
19 Şubat 2022 tarihinde Polonya, ABD’den 6 milyar dolar tutarında askeri envanter ve savaş aracı alacağını açıkladı. Polonya Savunma Bakanı Mariusz Blaszczak, başkent Varşova’da ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ile birlikte ortak basın toplantısı düzenledi. Savunma Bakanı Blaszczak, ABD’nin Polonya’ya 250 adet M1 Abrams Ana Muharebe Tankı satışına onay verdiğini bildirdi.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ise ABD’den Polonya’ya Abrams tankı satışının NATO’da daha adil sorumluluk dağılımına yardımcı olacağını dile getirdi. Austin, “Ayrıca, Polonya silahlı kuvvetleriyle birlikte çalışabilirliğimizi güçlendirecek, birleşik caydırıcılık çabalarımızın ve diğer NATO Müttefiklerimizinkilerin güvenilirliğini artıracak” ifadelerini kullandı.
30 Eylül’de ise ABD Kongresi, Yabancı Askeri Finansman Programı çerçevesinde Polonya’ya 288.6 milyon dolarlık fon ödenmesi kararı aldı.
ABD’nin Varşova Büyükelçiliğinden yapılan açıklamada, Polonya’nın devam eden Rusya-Ukrayna savaşında Ukrayna’ya “olağanüstü” destek sağladığı belirtilerek, sağlanacak yeni fonun Polonya’nın Ukrayna’ya kendi envanterinden sağladığı teçhizatın yeniden tedarik edilmesi sürecini hızlandıracağı belirtildi.
7 Aralık’ta ABD, M1A1 Abrams tankıyla diğer araçların ve mühimmatın Polonya’ya satılmasını içeren 3 milyar 750 milyon dolarlık anlaşmayı onayladığını bildirdi. Pentagon, ayrıca zırh delici mermiler, yedek parçalar ve teknik destek dahil binlerce gelişmiş mühimmat sağlayacağını söyledi.
NATO üyesi olan ABD, İngiltere ve Polonya arasında iş birliği artıyor. Varşova’yla imzalanan savunma anlaşmaları, askeri yardımlar artıyor. ABD ve İngiltere’nin Polonya’ya bu yardımlarının arkasında, bu ülkelerin Doğu Avrupa’da nüfuzunu geliştirmek istemesi yatıyor.
Tüm bu olanlar ise Varşova, Washington ve Londra arasında yeni bir ittifakın doğacağına işaret ediyor.
Kaynak: Intell4Strategy
