ABD-Çin arasında başta ekonomi olmak üzere birçok alanda kızışan rekabette, taraflar farklı politika ve stratejilerle bir adım öne geçmeyi amaçlıyor. Hindistan ile ilişkilerini güçlendiren ABD, Çin üzerindeki baskısını artırmak ve bölgedeki nüfuzunu güçlendirmek istiyor. Peki, ABD-Hindistan ilişkilerinde son durum ne? ABD-Hindistan ilişkileri Çin’in yükselişini durdurabilecek mi? ABD, Hindistan üzerinden neyi amaçlıyor?
Son yıllarda Çin ile ekonomi başta olmak üzere siyasi, jeopolitik, kültürel, ticari ve birçok alanda büyük bir rekabet içerisine giren ABD; her geçen gün eski gücünü ve etkisini kaybediyor. 20 Ocak’ta Beyaz Saray’da başkanlık koltuğuna oturan Biden, göreve geldiği günden bu yana Çin ile ülkesi arasındaki rekabete dikkat çekiyor.
Biden’ın yeni dönemde Çin ile mücadeleye yoğunlaşacağı yönündeki söylemleri, özellikle son birkaç ay içerisinde somut adımlara dönüştü. Afganistan’dan çekilme sürecine devam eden ABD, Irak’tan da çekilme hesapları yaparken, yeni dönemde yalnızca Çin üzerine yoğunlaşmak istiyor. ABD’nin Orta Doğu ülkelerindeki harcamaları ve savaşlardaki başarısızlıkları, ekonomik ve siyasi olarak büyük kayıpları beraberinde getirdi. ABD; Afganistan, Irak, Suriye gibi Orta Doğu ülkelerindeki savaşlarla vakit kaybederken; Çin bir yandan her alanda üretime devam etti, bir yandan ise dünyanın birçok noktasına ticaret yolları inşa etti. Bu durumu kısa süre içerisinde fark eden Biden, Orta Doğu’daki harcamalardan kurtulmak ve Çin ile rekabete yoğunlaşmak için somut adımlar atmaya başladı.
Trump döneminde Avrupa Birliği ve NATO ile ilişkileri hasar gören ABD; Çin-Rusya ortaklığının askeri, siyasi, ticari ve ekonomik olarak ilerleyişine tam karşılık veremedi. ABD bölgede Rusya ile Çin’in ilerleyişini durdurmak için farklı arayışlar içerisine girmek zorunda kaldı. ABD’nin Çin’i çevrelemek ve kuşatmak için karşısına çıkan en önemli fırsatlardan biri ise Çin-Hindistan ilişkilerinin kötü zamanlardan geçiyor olması oldu. Hindistan ile Çin arasındaki sorunları, krizleri ve olumsuz ilişkileri bir fırsat olarak gören ABD; Hindistan ile ilişkilerini geliştirerek bölgedeki nüfuzunu artırmayı amaçlıyor.
Dünyada özellikle beş süper güç ön plana çıkıyor. Bu süper güçler ABD, Çin, Rusya ve AB’nin yanı sıra Hindistan’dan oluşuyor. Süper güçler ekonomik ve askeri rekabette öne çıkabilmek için kendi aralarında iş birliğine ve ittifaka ihtiyaç duyuyor. ABD ile AB arasındaki stratejik ortaklık ve iş birliği Donald Trump döneminde oldukça hasar görürken, Biden döneminde ilişkiler yeniden geliştirilmeye çalışılıyor. Rusya ile Çin ise ABD karşısında iyi ilişkiler kurarak, bölgedeki birçok meselede birlikte hareket ediyor. Rusya ve Çin’in; Afrika, Doğu Akdeniz, Doğu Avrupa, Kafkasya ve Balkanlar’da artan etkisi; ABD ve AB’nin endişelerini oldukça artırıyor.
Tüm bu gelişmeler; ABD’yi Hindistan ile ortaklık kurmaya, iş birliğini geliştirmeye, yeni anlaşmalar imzalamaya ve Çin karşısında etkili bir ittifak kurmaya zorluyor. ABD’nin Çin ve Rusya ile mücadelesinde AB’yi tam olarak yanına aldığı da söylenemez. Bu yıl içerisinde düzenlen G7, NATO ve ABD-AB zirvelerinde Biden tarafından Çin ve Rusya ile mücadele sürekli vurgulandı. Biden’ın bu zirvelerdeki söylemleri; AB’yi Çin ve Rusya karşısında tam olarak yanına çekmeye çalıştığı ve güçlü bir ortaklık kurmak istediği yönünde sinyaller verdi. Ancak tüm bunlara rağmen AB’nin tam anlamıyla Biden’a destek verdiği ve ABD yanında yer aldığı söylenemez.
AB ülkeleri ile Rusya ve Çin arasında önemli ekonomik ve ticari ilişkiler bulunuyor. Almanya ile Rusya arasındaki Kuzey Akım–2 projesi Biden ve diğer ABD’li yetkililerin söylemlerine rağmen devam ediyor. Çin ve Rusya ile mücadelesinde AB’den istediği derecede destek bulamayan ABD; aradığı desteği AB’den ayrılan İngiltere’den buldu. Birkaç hafta önce ABD ve İngiltere Savunma Bakanları bir görüşme gerçekleştirirken, İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, ilerleyen dönemde Hint-Pasifik bölgesine odaklanacaklarını söyledi.
ABD-HİNDİSTAN ARASINDAKİ GÖRÜŞMEDEN SONRA KRİTİK SÖZ
ABD’nin Hindistan ile ilişkileri her geçen gün gelişirken, geçtiğimiz haftalarda iki ülke arasında kritik bir görüşme gerçekleşti. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’ye giderek Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar ile bir araya geldi.
Bu kritik görüşmenin ardından iki Bakan kritik açıklamalarda bulundu. İki Bakan, Çin’in bölgede artan etkisine karşı iki ülke arasındaki bağları derinleştirerek güvenlik ortaklıklarını genişletme yönünde söz verdiklerini duyurdu. Bununla birlikte; iki ülke arasında savunma sanayisi tedariki konusunda anlaşmalar imzalandı. ABD Dışişleri Bakanı Blinken’ın, “Dünyada ABD ile Hindistan arasındaki ilişkiden daha önemli çok az ilişki var” sözü ise oldukça dikkat çekti.
Hindistan ile ilişkilerini geliştirerek Çin’in çevrelemek ve sıkıştırmak, bölgedeki etkisini kırmak isteyen ABD; Japonya, Avustralya ve Güney Kore gibi ülkeleri de yanına çekerek Asya’daki Çin karşıtı ittifakı güçlendirmek istiyor.
ABD-HİNDİSTAN ORTAKLIĞI ÇİN’İN YÜKSELİŞİNİ NASIL ETKİLEYECEK?
Yeni dönemde Orta ve Güney Asya’ya yoğunlaşacağını duyuran, Çin ile rekabette önemli somut adımlar atan, yeni iş birliği alanları arayan ve Hindistan gibi ülkeler ile bölgedeki nüfuzunu artırmaya çalışan ABD’nin; Çin karşısında kısa süre içerisinde etkinliğini kaybetmesi ve dünya ekonomisinde ikinciliğe gerilemesi bekleniyor.
ABD’nin Hindistan ile geliştirdiği ortaklığa Çin ise Pakistan ile yaptığı iş birliği ve anlaşmalar ile cevap veriyor. Ayrıca Çin’in; Afrika’dan Orta Doğu’ya, Doğu Akdeniz’den Doğu Avrupa’ya, Güney Çin Denizi’nden Pasifik’e kadar her yerde etkinliği ve nüfuzu artıyor.
ABD’nin Hindistan ile iş birliğini geliştirmesi Çin’in bölgedeki nüfuzunu azaltması açısından önemli. Hindistan’ın askeri ve ekonomik olarak dünyanın en büyük ülkelerinden biri olması ve Çin’e karşı yeni ortaklar araması ABD’nin bölgedeki elini güçlendirebilir. Ancak Çin’in Rusya, İran, Pakistan gibi bölgenin etkili ve güçlü ülkeleri ile geliştirdiği ilişkiler; ABD-Hindistan ortaklığını dengeleyecek bir durumda.
İlerleyen dönemde ABD’nin Hindistan ile ortaklığına Japonya, Güney Kore ve Avustralya gibi ülkeleri eklemeye çalışacağını söylemek mümkün. Ayrıca ABD; İngiltere’nin yanı sıra AB ülkelerini de Çin ve Rusya karşısı cephede birleştirmeye çalışacaktır. ABD-Çin rekabetinde güçlü ittifaklar kuran tarafın, rekabette bir adım öne geçeceğini söyleyebiliriz.
Kaynak:IntellStrategy
