Blinken, 5 yıl sonra Pekin’i ziyaret eden ilk ABD’li dışişleri bakanı oldu.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, bir dizi resmi temasta bulunmak üzere Çin’in başkenti Pekin’e gitti.
Son 5 yılda Çin’i ziyaret eden ilk Amerikan dışişleri bakanı olan Blinken’ın ziyareti, aynı zamanda Başkan Joe Biden göreve geldiğinden bu yana Çin’e yapılan en üst düzey ziyaret.
Esasen şubatta yapılması planlanan ziyaret ABD hava sahasında Çin’e ait bir casus balonun tespitinin ardından iptal edilmişti.
Ziyaret dünyanın en büyük iki ekonomisi olan ABD’yle Çin arasındaki gergin ilişkileri rayına oturtma amacı taşısa da, her iki hükümetin de Blinken’ın ziyaretinden beklentileri düşük.
ABD’li yetkililer ziyaretin temel amacının Çin’le normal iletişim kanallarının açık tutulması olduğunu belirtiyor.
Üst düzey bir ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi ziyaretle ilgili yaptığı açıklamada, Blinken’ın temel hedefinin iki ülke orduları arasındaki doğrudan iletişim kanalını yeniden tesis etmek olduğunu söyledi.
Pekin’e hareketinden önce konuşan Blinken ise ziyaretin üç temel amacının bulunduğunu söyledi: Kriz yönetimi için mekanizmalar kurmak, ABD ve müttefiklerinin çıkarları ve duyulan endişelerle ilgili doğrudan konuşmak ve olası işbirliği alanlarını tespit etmek.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Doğu Asya ve Pasifik İlişkilerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Daniel Kritenbrink ise Blinken’ın Çinli yetkililerle iklim değişikliği ve küresel ekonomik istikrar gibi iki ülkenin ortak çıkarları olan küresel konuları da görüşeceğini söyledi.
Çin Dışişleri Bakanı Çin Gang’la görüşme
Blinken ziyaretinin ilk gününde Çinli mevkidaşı Çin Gang tarafından Pekin’deki devlet konukevinde ağırlandı.
Çin Gang ve beraberindeki heyet alışılmışın dışına çıkarak Blinken’ı konuk evinin kapısında karşıladı. İki bakan da toplantı odasına geçmeden önce basın mensuplarına herhangi bir açıklama yapmadı.
Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Hua Çunying iki bakanın el sıkıştığı fotoğrafı Twitter hesabından paylaşırken, “Bu toplantının Çin-ABD ilişkilerini, iki başkanın Bali’de üzerinde anlaşmaya vardığı haline döndürmesini umuyorum” ifadelerini kullandı.
Geçen yılın sonunda Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve ABD Başkanı Joe Biden Bali’de bir araya gelmiş ve iki ülke arasında yanlış anlaşılmaları ve iletişimsizlikleri engellemek için üst düzey hükümet yetkilileri arasında iletişim hatları kurulması konusunda mutabık kalmıştı.
Blinken ve Çin Gang’ın görüşmesinin ardından tarafların bir çalışma yemeğinde yeniden bir araya gelmesi bekleniyor.
Şi Çinping’le görüşme olacak mı?
ABD Dışişleri Bakanı Blinken’ın Çinli mevkidaşıyla bugün yapacağı görüşmelerin ardından Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Dış İlişkiler Komisyonu Direktörü Wang Yi ile yarın bir araya gelmesi bekleniyor.
Çin’in eski dışişleri bakanı olan Wang aynı zamanda ülkenin en üst düzey diplomatı konumunda.
Pazartesi Wang’ın yanı sıra Çin’deki ABD’li öğrenciler ve iş insanlarıyla bir araya gelecek olan Blinken’ın Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’le görüşüp görüşmeyeceği ise henüz belirsiz.
Daha önce ABD’li bakanların Pekin ziyaretlerinde Şi Cinping’le yüz yüze görüşmeler yapılmıştı ancak ilişkilerin onlarca yılın en düşük seviyesinde seyretmesi bu görüşmeyi belirsiz kılıyor.
Çin’in gündeminde ne var?
Blinken’la görüşecek Çin heyetinin bir numaralı gündem maddesinin ise Tayvan konusu olması bekleniyor.
Çin lideri Şi Cinping, Tayvan’ı “Çin’in hayati çıkarlarının ana merkezi” olarak tanımlıyor ve ABD’yi Çin’in içişlerine karışmakla suçluyor.
Pekin yönetiminin ayrıca ABD’nin Çin’in mikroçiplere ulaşımını engellemeye yönelik politikasını da gündeme getirmesi bekleniyor. ABD yönetimi bir süre önce Pekin’in mikroçip teknolojisine erişimine bazı kısıtlamalar getirmiş ve Amerikan teknolojisinin Çin ordusunun eline geçmesine izin verilmeyeceğini belirtmişti.
Çin yönetimiyse bu konuyu iki ülkeyi çatışmaya yönlendiren “sonuçsuz bir rekabet” olarak tanımlıyor.
Pekin’in ayrıca ABD’nin bölgede Japonya, Güney Kore, Filipinler, Avustralya ve Hindistan’la güvenlik bağlarını derinleştirmesinden rahatsız olduğu biliniyor.
Blinken’ın ziyareti gelecek ziyaretlerin kilidini açabilir
Anthony Blinken’ın Pekin ziyaretine dair en önemli beklentilerden biri de Amerikan yönetiminden gelecek aylarda Çin’e yapılacak ziyaretlere zemin yaratması.
Blinken’ın temaslarının ardından Hazine Bakanı Janet Yellen ve Ticaret Bakanı Gina Raimondo’nun gelecek aylarda Pekin’i ziyaret ederek temaslarda bulunabileceği belirtiliyor.
Ziyarette ayrıca Şi ve Biden’ın bu yıl yapılacak çok taraflı zirvelerde bir araya gelmesine ilişkin detayların da görüşülmesi bekleniyor.
ABD Başkanı Biden, cumartesi günü bir açıklama yaparak Şi’yle gelecek birkaç ay içinde görüşmeyi umduğunu açıklamıştı.
İki liderin kasımda Bali’de gerçekleştirdikleri görüşme iki süper güç arasındaki yeni Soğuk Savaş endişelerini hafifletmiş ancak ABD’de tespit edilen Çin’e ait casus balonun ardından iki ülke arasındaki üst düzey iletişim sekteye uğramıştı.
Kaynak: Independent, CNN, Reuters, New York Times