Harvard Üniversitesi’nden Prof. Dr. Graham Allison, ABD ile Çin arasında haftalardır süren yoğun ticaret görüşmelerinde önemli bir ilerleme kaydedildiğini ve taraflar arasında bir mutabakat zaptının (MOU) önümüzdeki hafta açıklanabileceğini söyledi.
Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) Çin’in Tianjin kentinde düzenlenen yaz toplantısında konuşan Allison, “Şu anda herkes görüşmelerin sonucunu merakla bekliyor. Görüşmeler son derece yoğun ilerliyor ve yakın zamanda bir sonuç çıkması sürpriz olmaz,” ifadelerini kullandı.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ile Çin Başbakan Yardımcısı He Lifeng’in liderlik ettiği heyetler arasında yürütülen müzakerelerde, tarafların bir süredir üzerinde çalıştığı bir çerçeve anlaşmanın liderler düzeyinde onaya sunulacağı bildirildi.
Ticaret savaşına geçici ara
ABD ve Çin, geçtiğimiz mayıs ayında karşılıklı tarifeleri 90 gün süreyle askıya alarak geçici bir ticaret ateşkesi ilan etmişti. Bu ay içerisinde iki ülke lideri Donald Trump ve Şi Cinping arasında yapılan telefon görüşmesinde de Cenevre’de varılan uzlaşmanın sürdürülmesi konusunda mutabakat sağlanmıştı.
Çin Devlet Başkanı Şi, görüşmede “her iki tarafın Cenevre’de varılan anlaşmaya sadık kalması gerektiğini” ifade ederken, Pekin’in bu konuda “ciddi ve kararlı şekilde hareket ettiğini” belirtti.
“İş dünyasının çözeceği sorunlar”
Allison, ticaret savaşındaki kısıtlayıcı önlemlerin her iki tarafın şirketlerini de olumsuz etkilediğine dikkat çekerek, “Bunlar aslında iş dünyasının çözebileceği türden sorunlar. Gerçek dünyada bu tür önlemler sürdürülemez hale geliyor,” dedi.
Özellikle Çin’in nadir toprak elementlerine uyguladığı ihracat kısıtlamalarının ABD otomotiv sektörü üzerindeki etkisini hatırlatan Allison, müzakerelerde tarafların bu tür krizleri çözme iradesine sahip olduklarını vurguladı.
Çinli ekonomistten “karşılıklılık” vurgusu
Aynı oturumda konuşan Çinli ekonomist Jin Keyu ise Pekin’in ticaret politikalarının “eşdeğerlik, karşılıklılık ve realizm” ilkeleri çerçevesinde şekillendiğini belirtti. Jin, “Çin, ABD tarifelerini düşürmediği sürece kendi tarifelerini azaltmaz. Bu karşılıklı bir ticaret ilişkisidir, siyasi bir taviz değil,” ifadelerini kullandı.
ABD ile 2020 yılında imzalanan birinci aşama ticaret anlaşmasının “gerçekçi olmadığı için işlemediğini” kaydeden Jin, gelecekteki uzlaşıların daha uygulanabilir ve karşılıklı faydaya dayalı olması gerektiğini vurguladı.
“Yeni bir Soğuk Savaş değil”
Jin, ABD ile Çin’in siyasi olarak farklı, ekonomik olarak ise rekabetçi olduğunu belirterek, iki ülkenin yapay zeka düzenlemeleri ve veri şeffaflığı gibi konularda iş birliği potansiyeline sahip olduğunu söyledi. “Bu bir siyasi mücadele değil, karşılıklı ticaret ilişkisidir,” dedi.
Lider diplomasisine vurgu
Panelin diğer konuşmacısı, Fletcher Hukuk ve Diplomasi Okulu’ndan Prof. Monica Toft ise iki ülkenin liderleri arasındaki doğrudan ilişkinin mevcut süreçte olumlu bir rol oynayabileceğini belirtti. “Trump ve Şi gibi güçlü liderler arasında kurulan bireysel diyalog, yeni bir iş birliği döneminin kapısını aralayabilir,” değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: M5 / South China Morning Post
