31 Temmuz’da yapılacak Filistin seçimlerinin kaderi, İsrail’in seçimlerin Doğu Kudüs’te yapılmasına izin verip vermeyeceğine bağlı. Ancak İsrailli bir uzman, Başbakan Benjamin Netanyahu’nun mevcut hükümeti altında bu senaryonun pek mümkün olmadığını söylüyor.
Halihazırda pek çok tartışmaya sahne olan Kudüs, muhtemelen 31 Temmuz’da başlayacak olan Filistin başkanlık seçimleriyle ilgili başka bir tartışmanın daha merkezinde olacak.
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, yaklaşan seçimlerin Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Filistinlilerin başkentleri olarak gördükleri Doğu Kudüs’te yapılacağını belirtti.
Sputnik İngilizce’de yer alan habere göre Abbas, Doğu Kudüs’ün Filistinli sakinleri olmadan seçimlerin gerçekleştirilmesinin bir seçenek olmayacağını da belirtti.
Ancak, bunun gerçekleşmesi için Ramallah’taki hükümetin İsrail’in onayını alması gerekecek. Çünkü İsrail, 1967 yılında Altı Gün Savaşı’nda Ürdün’ü yenerek ele geçirdiğinden beri Kudüs’ün kontrolünü elinde tutuyor.
Geçen ay Filistin Başbakanı Muhammed İştiyye, hükümetinin İsrail’in kentin yaklaşık 900 bin sakininden 300 binden fazlasını oluşturan Doğu Kudüslülerin seçimlere katılmasına izin vermesini resmi olarak talep etmeyi planladığını söyledi. Şimdiye kadar Filistin Başbakanı talebini henüz iletmedi ve muhtemelen Fetih ile rakipleri Hamas arasında Kahire’de gerçekleştirilecek görüşmenin ardından talepte bulunacak.
İsrail seçimlere izin vermek için acele etmeyecek
İsrail’in bu izni verip vermeyeceğini kararlaştırması gerekecek yalnız Ramallah’taki korkular, İsrail’in seçim iznini vermeme ihtimalinden kaynaklanıyor.
Böyle bir kararın ilk nedeni, 2017’de ABD’nin Kudüs’ün batı ve doğu kısımlarını İsrail’in başkenti olarak tanıması ve İsrail’in şehri ve tüm sakinlerini Yahudi devletinin “mülkü’’ kapsamında değerlendirmesi olabilir.
Diğer bir neden, İsrail tarafından terör örgütü olarak kabul edilen ve 1993 tarihi Oslo anlaşmalarını tanımayan Hamas’ın 132 sandalyeli parlamentoda çoğunluğu kazanması ve ardından rakiplerini saf dışı bırakarak Gazze Şeridi’ndeki kontrolü eline alması ile 2006’da Filistin parlamento seçimleriyle yaşadığı acı deneyim olabilir.
Eğer İsrailli yetkililer Filistin Yönetimi’ne tartışmalı şehirde ulusal bir seçim yapma şansı verirse aynı senaryo ile yüzleşmekten korkuyor olabilir.
Ancak Filistin siyasetinde uzmanlaşmış, Kudüs Halkla İlişkiler Merkezi’nden bir uzman olan Pinhas Inbari, Filistin Yönetimi’nin talebini kabul edip etmeme kararının büyük ölçüde 23 Mart’taki İsrail seçimlerini kimin kazanacağına bağlı olacağını düşünüyor.
Inbari, “Şu anki hükümet (Başbakan Benjamin Netanyahu başkanlığındaki) buna kesinlikle izin vermeyecek. Yeniden seçilir ve ulusçu bir hükümet kurarsa yine olmayacak. Ancak (muhalefet başkanı) Yair Lapid seçilirse Joe Biden’a iyi niyet göstergesi olarak buna izin verebilir.” dedi.
Baskı İsrail’i zorlayabilir mi?
Yine de, Washington’daki yeni ABD Başkanı, İsrail’in bu izni verme kararını belirleyen tek faktör olmayabilir. Inbari, uluslararası baskının da çok önemli bir rol oynayabileceğini düşünüyor.
Kısa süre önce, Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi, İsrail’in Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Doğu Kudüs’teki işgal edilmiş, Filistin toprağı olarak kabul edilen yerler hakkında soruşturma açabileceğine karar verdi.
İsrail’i ” tüm Filistin topraklarında seçimlerin yapılmasını kolaylaştırmaya” çağıran Avrupa Birliği tarafından da uluslararası baskı uygulanacak.
Bu baskı artmaya devam ederse, Tel Aviv’deki yetkililer zorlanabilir, ancak Inbari, Abbas’a bir mesaj göndereceklerine ve böylesi bir hareketin istenmeyen olaylara yol açabileceği konusunda onu uyaracaklarına inanıyor.
İnbari, “Abbas bu seçimleri yapmakta ısrar ederse ve HAMAS seçimleri kazanırsa ortaya çıkacak güvenlik sorunlarını tek başına halletmek zorunda kalacak. Yahudi devleti Batı Şeria’daki kendi yerleşimlerini koruyacak, Abbas’ın ise bunu başarma ihtimali zayıf ve bu da bölgeyi başka bir Suriye’ye dönüştürebilir.” dedi.
İnbari, Abbas’ın HAMAS unsurları tarafından Gazze Şeridi’nden atıldığı 2007 yılını tekrar yaşamak istemeyeceğinden emin.
Uzun vadeli yönetimini tehlikeye atmak, bölgeyi istikrarsızlaştırmak ya da İslami grubun Batı Şeria’da varlığını kurma olasılığından zaten endişe duyan komşu Ürdün de bunu istemez.
İnbari, “Bu seçimlerin sona ermeyeceğine inanıyorum. Ve İsrail’in mesajını Abbas ve Ürdün’e göndermesi ve onlara silahlı unsurlarla kendi başlarına hareket edeceklerini açıklaması yeterli olacaktır.” dedi.
