Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş devam ederken, taraflar 17 günlük aranın ardından bir kez daha İstanbul’da bir araya geldi. Görüşmeler, Türkiye’nin arabuluculuğunda, bu kez Çırağan Sarayı’nda gerçekleştiriliyor. Toplantıya Dışişleri Bakanı Hakan Fidan başkanlık ederken, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak da katılıyor.
İstanbul’daki kritik barış görüşmesi Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın açılış konuşmasıyla başladı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan açılış konuşmasında “ilk toplantıyı mütakip Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatıyla Kiev ve Moskova ziyaretlerinde bulunarak bugünkü toplantının temelini oluşturduk. 16 Mayıs’taki sonuç odaklı yaklaşımınız için hepinize teşekkür etmek istiyorum.” şekilinde konuşurken, Her iki taraf da ateşkese dair tavır ve tutumlarını belirledi. Bugünkü toplantımızda iki ülkenin ateşkese dahil koşullarını ve perspektiflerini değerlendirmeye devam edeceğiz” dedi.
“Bu süreçte Türkiye olarak her türlü kolaylaştırıcı adımı atmaya hazır olduklarını” belirten Fidan, “aynı coğrafyayı paylaştığımız iki ülkenin Türkiye’ye duydukları güven bizim için her şeyin ötesindedir. Tüm dünyanın gözü sizlerin burada yapacağınız görüşmelere odaklanmıştır.” şeklinde konuştu.
Masada tanıdık isimler, değişmeyen talepler
Rusya heyetine Kremlin danışmanı Vladimir Medinskiy, Ukrayna heyetine ise Savunma Bakanı Rüstem Umerov liderlik ediyor. Tarafların taleplerinde ise ilk görüşmeye kıyasla bir değişiklik bulunmuyor. Kiev yönetimi, “koşulsuz ve tam ateşkes”, esir takası ve Ukrayna’dan Rusya’ya götürülen çocukların iadesi taleplerini yineledi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, görüşmelere saatler kala yaptığı açıklamada, “Barış için gerekli adımları atmaya hazırız” diyerek diyaloğun önemine vurgu yaptı. Ancak, görüşmelerin başarısız olması durumunda Rusya’ya karşı yeni yaptırımlar uygulanması çağrısında bulundu.
Rusya ateşkes için şart koşuyor
Moskova ise Ukrayna’nın koşulsuz ateşkes talebini geri çeviriyor. Rusya’nın Birleşmiş Milletler Daimî Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, ateşkes süresince Batılı ülkelerin Kiev’e silah sevkiyatını durdurmasının bir ön koşul olduğunu dile getirdi. Rus tarafının, İstanbul’da barış şartlarını içeren bir belge sunması bekleniyor ancak bu metin Ukrayna’ya önceden iletilmedi.
En büyük esir takası gerçekleşti
İlk tur görüşmelerde alınan tek somut karar, 1000 kişiyi kapsayan karşılıklı esir takası olmuştu. Bu süreç planlandığı şekilde tamamlanarak savaşın başından bu yana en büyük esir değişimi olarak kayda geçti.
Görüşmelerin gölgesinde ‘Örümcek Ağı’ operasyonu
İstanbul’daki diplomatik temaslar, Ukrayna’nın savaşın başlangıcından bu yana gerçekleştirdiği en kapsamlı sınır ötesi İHA operasyonunun hemen ardından yapılıyor. Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) tarafından “Pavutyna (Örümcek Ağı)” adı verilen saldırıda, Rusya’nın Olenya ve Belaya hava üslerindeki 41 stratejik bombardıman uçağının hedef alındığı ve imha edilen teçhizatın maliyetinin 7 milyar doları aştığı iddia edildi.
Ukrayna kaynakları, 117 küçük insansız hava aracının kamyon kasalarına gizlenerek Rusya topraklarına sızdırıldığını, saldırıların eş zamanlı ve üç farklı saat diliminde gerçekleştirildiğini açıkladı. Saldırı sonrası Zelenskiy, “Baskı gerekli; yaptırımlarla, orduyla, diplomasiyle” ifadelerini kullandı.
Uluslararası Tepkiler Temkinli Olumlu
Almanya’da hükümet ortağı Sosyal Demokrat Parti’nin (SPD) Meclis Grup Başkanı Matthias Miersch, İstanbul’daki görüşmeleri “diplomasiye dönme yolunda bir fırsat” olarak değerlendirdi. ABD ise müzakerelerin Vatikan’da devam etmesini önerse de Türkiye’nin ev sahipliği, tarafların üzerinde uzlaştığı bir zemin olarak ön plana çıkıyor.
ürkiye yeniden ev sahibi olmaya hazır
İlk turda ateşkes çıkmamış olsa da, Türkiye’nin ara buluculuk çabaları sürüyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, “Müteakip görüşmelere ev sahipliği yapmaya hazırız” mesajını yinelemişti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da İstanbul’daki yeni tur görüşmelere katılım göstereceklerini duyurmuştu.
Türkiye, tarafları 3 yılın ardından aynı masada oturtmayı başardı
Şubat 2022’de başlayan kanlı savaşın hemen ardından, Rusya ile Ukrayna’yı aynı yıl içinde hem Antalya hem de İstanbul’da aynı masada bir araya getiren Türkiye, Mayıs 2025’te de yine İstanbul’da, Rus ve Ukraynalı heyetleri 3 yılın ardından aynı masaya oturtmayı başarmıştı.
Rusya ile Ukrayna arasında, İstanbul’daki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde 16 Mayıs’ta müzakereler yapılmıştı.
İki taraf, müzakerelerde “1000 kişiye 1000 kişilik” büyük bir esir takasının yapılması, olası ateşkese yönelik görüşlerin ayrıntılı olarak sunulması, ardından da müzakerelerin sürdürülmesi konusunda mutabık kalmıştı.
İki ülke, İstanbul’da anlaşmaya varılan esir takasının 25 Mayıs’ta tamamlandığını duyurmuştu.
Kaynak: M5 / AA
