JamesTown Enstitü Analiz: "Türkiye'nin Afganistan'a Yönelik Siyasi-Askeri Stratejisi" - M5 Dergi
Öne ÇıkanStrateji Analiz

JamesTown Enstitü Analiz: “Türkiye’nin Afganistan’a Yönelik Siyasi-Askeri Stratejisi”

Abone Ol 

Ağustos 2021’in sonu, Afganistan’ın uzun süredir devam eden ve Amerikan muharebe rolüyle ne başlayan ne de bitecek olan Taliban savaşında önemli bir dönüm noktası Kabil, ABD’nin hızlandırılmış geri çekilmesinin şokuyla hâlâ başa çıkıyor, ancak önümüzdeki aylarda çabaları yeniden odaklamak ve ülke genelinde stratejik noktaları güvence altına almak için bir plan var.

JamesTown Enstitü’de yayımlanan analiz M5 tarafından çevrilmiştir.

“ABD ve Türkiye, Kabil’in güvenliğine Türk ve Amerikan desteğini koordine etmek için henüz kesin olmamakla birlikte kapsamlı müzakereler yürüttüler. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD’nin diplomatik, lojistik ve mali destek sağlamasına bağlı olarak onay sinyali verdi. Ancak Türkiye’nin bu görevi üstlenme güdüleri ve yetenekleri, yalnızca Biden Yönetimi’ni memnun etme arzusunun bir ürünü değil.

Erdoğan’ı eleştirenler, havalimanı teklifini maceracılığa veya çaresizliğe bağlamakta gecikmediler, ancak Türkiye’nin kalmak için mantıklı sebepleri var.

Birincisi, başkentin ve hava limanının güvenliğinde önemli bir rol üstlenerek Türkiye, NATO içindeki konumunu geliştirmektedir.

İkincisi Türkiye, çeşitli Afgan grupları ve toplulukları ile uzun süredir devam eden ilişkilerini koruma ve bunlar üzerindeki etkiyi artırma yeteneğini geliştiriyor.

Üçüncüsü Kabil’deki hükümet, Türkiye’ye düzensiz göçmen akışını sınırlamak için Türkiye için gereklidir. 

Dördüncüsü, Türk şirketleri özellikle de inşaat firmaları, Afganistan’ın istikrara kavuşması veya siyasi bir anlaşmaya varması durumunda yeniden yapılanma sözleşmelerinden yararlanmaya devam edecek ve bu erişim, Türkiye’ye büyük gelirler sağlayacak.

Son olarak Türkiye, bölgede İran, BAE ve Suudi etkisini dengelemek ve “Asya’nın kalbinde” kendi jeopolitik rolünü büyütmek için büyük bir fırsat yakalayacak.

Taliban bile Türkiye’yi Afganistan’ın geleceği için gerekli bir ortak olarak görmeye başladı veAl-Araby’nin haberine göre Türk yetkililerle görüşmeyi kabul ederek Erdoğan’ın devam eden bir rol teklifine başlangıçtaki agresif tepkisini yumuşattı.

Türkiye’nin Afganistan krizi başladığı günden bu yana stratejisinin temel taşlarından biri; Kabil, NATO ve Taliban’ı dengeleyen ve üçgen bir riskten korunma yaklaşımı olmuştur. Kabil’e, savaşa doğrudan katılmadan manevi ve pratik destek verdi.

Türkiye ayrıca NATO’ya eğitim, personel desteği ve çeşitli ulaşım ve lojistik hizmetler için askeri birlikler sağladı.

Diğer yandan ise Taliban’a karşı Katar’ın da dahil olduğu kalibre edilmiş bir diplomasi izledi.  İstihbarat kanalları aracılığıyla ayrı temasların sürdürülmesi ve Taliban’ı ilgilendiren konularda doğrudan düşmanlıktan uzak tutuldu.

Kısaca Türkiye; tarafları, topluluk temaslarını, projeleri ve siyasi erişim adımlarını Taliban’a komşu olanlar da dahil olmak üzere tüm etnik ve siyasi gruplarla dikkatli bir şekilde dengeledi. Kabil’deki Türk birliği daha önce Arnavut, Azeri, Gürcü ve diğer ulusal birlikleri içeriyordu ve görünüşe göre Ankara, diğer ülkelerden (Pakistan, Katar ve Macaristan) askerlerin de dahil edilmesi yoluyla çok taraflı bir güç oluşturma niyetinde.

Türkiye’nin izlediği  bu stratiji Türklerin Afganistan’da hedef olmasını hep engelledi. 

Türkiye, Kabil hükümetini ölümcül şekilde yaralamaktan kaçınmak ve Taliban üzerindeki baskıyı kolaylaştırmak için Pakistan ile olan özel ilişkisinden yararlanacak. Türkiye ve Pakistan, Afganistan’daki karşıt taraflarla diyalogu oluşturabilir ve Kabil hükümetini ve Taliban’ı kontrol edebilir. 

Özetle Türkiye’nin; Kabil ve daha geniş anlamda Afganistan stratejisi kesinlikle askeri olmaktan çok siyasidir. Ve sağlam kaynakları vardır. Türkler, Ankara’nın geçen yıl Suriye, Libya ve Kafkasya’da uyguladığı sert güç stratejisini kullanmıyor ve yumuşak siyasi gücünü etkin hale getiriyor.

Amerikalı politika yapıcılar için soru, ABD kuvvetleri geri çekilirken Türkiye’nin Kabil’de kalması mı yoksa gitmesi mi gerektiği değil. Asıl sorun eleştirmenlerinde belirttiği gibi, Türkiye’nin Afganistan’daki rolü kendi çıkarlarına yönelik jeopolitik yükselişi için kullanacak olması.”

Kaynak: M5
Çeviri/Analiz: Adem KILIÇ

Abone Ol 

İlgili Yazılar

Abone Ol 
Back to top button
Close
Close