ABD ve İran arasında gizli telefon trafiği. Netanyahu’dan Trump’a topu atan açıklama

İsrail’in 13 Haziran’da İran’a yönelik başlattığı geniş çaplı hava saldırıları, bölgede tansiyonu hızla yükseltirken, sahada artan çatışmaların gölgesinde diplomatik trafik de yoğunlaşıyor. Reuters’a konuşan diplomatik kaynaklara göre, ABD’nin özel temsilcisi Steve Witkoff ile İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi, son bir haftada birkaç kez telefonla görüştü. Görüşmelerin, çatışmaların sona erdirilmesi amacıyla başlatıldığı belirtildi.

Gizli yürütülen temaslara ilişkin bilgi veren kaynaklar, İran tarafının müzakere masasına ancak İsrail’in saldırıları durdurması halinde döneceğini açıkça ilettiğini kaydetti. Arakçi’nin bu tutumu, Tahran’ın krizi bir pazarlık aracı olarak değil, ulusal güvenlik meselesi olarak gördüğünün sinyallerini veriyor.

Görüşmelerde ayrıca, ABD’nin İran’a Mayıs ayı sonunda ilettiği ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin İran dışında yürütülmesini öngören bir bölgesel konsorsiyum teklifi de kısaca gündeme geldi. Ancak İran bu öneriyi şu ana kadar resmi olarak reddetti. ABD ve İranlı yetkililer, temaslara ilişkin henüz kamuoyuna bir açıklama yapmadı.

Netanyahu: “Trump ne yapacağını bilir, biz de ne yapmamız gerektiğini”

İran’ın sabah saatlerinde İsrail’in güneyindeki Birüssebi kentine düzenlediği füze saldırısında hasar gören Soroka Hastanesi’ni ziyaret eden Netanyahu, burada yaptığı açıklamada, ABD’nin olası askeri müdahalesiyle ilgili soruya yanıt verdi. Netanyahu, “Bu, Başkan Trump’ın vereceği bir karar. Oyunu biliyor. Amerika için neyin doğru olduğunu yapacaktır. Ben de İsrail için doğru olanı yapacağım.” dedi.

Netanyahu, İsrail’in İran’a karşı saldırılarını gerekirse tek başına sürdürecek kapasitede olduğunu savunarak, operasyonların sonunda “İran’ın İsrail’e yönelik ne nükleer ne de balistik tehdit oluşturamayacağını” öne sürdü.

Ayrıca İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’e yönelik olası bir suikastı ima eden Netanyahu, “Kimsenin dokunulmazlığı yok. Manşetlerle değil, eylemlerle konuşmayı tercih ederim.” ifadelerini kullandı.

Trump: “Yapabilirim de yapmayabilirim de”

ABD Başkanı Donald Trump ise dün yaptığı açıklamada, İsrail-İran geriliminde doğrudan müdahale edip etmeyeceği sorusuna “Yapabilirim de yapmayabilirim de. Ne yapacağımı kimse bilmiyor.” şeklinde yanıt verdi. The Wall Street Journal, Trump’ın İran’a yönelik bir saldırı planını onayladığını, ancak nihai emir için İran’ın nükleer programdaki pozisyonunu izlemeyi tercih ettiğini bildirdi.

Almanya’dan Netanyahu’ya “itidal” çağrısı

Kriz ortamında dikkat çeken bir diplomatik temas da Almanya ile İsrail arasında gerçekleşti. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Çarşamba akşamı İsrail Başbakanı Netanyahu ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Reuters’a konuşan Alman hükümeti kaynaklarına göre, Merz, İran’a yönelik askeri operasyonlara prensipte destek verdiklerini ifade ederken, İsrail’e itidal çağrısı yaptı ve çatışmanın diplomatik yollarla çözülmesinin önemini vurguladı.

Almanya’nın ayrıca, İran’ın nükleer programının tamamen sivil amaçlarla kullanıldığından emin olmak üzere Avrupa’daki ortaklarıyla birlikte İran Dışişleri Bakanı’nın da katılacağı bir toplantıyı Cenevre’de düzenlemeye hazırlandığı belirtildi. Toplantının, Cuma günü Almanya’nın BM Daimî Temsilciliği’nde yapılması planlanıyor.

Çatışmaların bilançosu ağırlaşıyor

İsrail’in 13 Haziran’da başlattığı saldırılarda İran’daki nükleer tesisler, askeri komuta merkezleri ve üst düzey komutanlar hedef alındı. Saldırılarda İran Genelkurmay Başkanı, Devrim Muhafızları Komutanı ve 9 nükleer bilim insanı dahil çok sayıda kişi yaşamını yitirdi. İran yönetimi, sivil kaybın 224 olduğunu açıkladı.

İran’ın karşı saldırısında ise İsrail’de en az 24 kişi öldü, 500’ü aşkın kişi yaralandı. Türkiye başta olmak üzere birçok ülke İsrail’in saldırılarını kınarken, uluslararası toplum gerilimin daha da büyümesinden endişe duyuyor.

Kaynak: M5