Beşar Esed’in yıkılıp, Rusya’ya kaçmasından sonra büyük bir yıkım devralan yeni Suriye yönetiminin dış ilişkilerde hiçbir sorun istemediği belli oldu: Ülkenin ekonomik yeniden yapılanması için özellikle Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan’ın mali desteğine ihtiyaç duyan Şam hükümeti, Mısır diktatörü Sisi’ye karşı kampanya başlatan Ahmet el-Mansur’u gözaltına aldı.
2013’te BAE-Suudi ekseni tarafından planlanıp yürürlüğe konulan darbe sürecinde Mısır’da, seçimle iş başına gelmiş ilk cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’yi deviren dönemin genelkurmay başkanı Abdülfettah el-Sisi iş başına getirilmişti.
Darbeden hemen sonra ülkesinden ayrılan Ahmed el-Mansur, Suriye’ye geçmiş ve aralık 2024’te Tahrir ül-Şam’ın Şam’ı ele geçirmesine kadar bu örgütün lideri Ahmed el-Şara ile birlikte mücadele etmişti.
8 Aralık’ta Heyet Tahrir el-Şam ( HTŞ ) liderliğindeki savaşçıların Şam’ı ele geçirmesinin ardından Mansur, sosyal medyada “Sıra sende, diktatör” etiketiyle videolar yayınlamaya başladı ve Mısırlıları, 12 yıllık otoriter yönetiminin ardından Mısır Cumhurbaşkanı’nı devirmek için birleşmeye çağırdı.
Mısır medyası o zamandan beri eMansur’a karşı bir kampanya yürütüyor, onu “terörist” olarak niteleyip Suriye yetkililerini onu susturmaya ve iade etmeye çağırıyor.
Ahmed el-Mansur Mısır’daki darbe rejimine sosyal medya üzerinden kampanya başlatmadan önce Tahrir ül-Şam’dan ayrıldığını açıklamasıyla dikkat çekti.
BEKLENMEDİK GÖZ ALTI
Geçtiğimiz salı günü, Mansur’un hareketini temsil ettiğini iddia eden bir sosyal medya hesabı, Şam’ı kurtarma operasyonu sırasında Mansur’un komutanı olan yeni savunma bakanı tarafından gözaltına alındığını ve kimseyle görüştürülmediğini duyurdu.
Haber, Çarşamba günü Suriye İçişleri Bakanlığı kaynaklarına dayandırılan Reuters tarafından doğrulandı. Mansur’un akıbetinin ne olacağı henüz belli değil.
Mısırlı şair ve muhalif Abdurrahman Yusuf el-Karadavi, Şam’dan Sisi’nin Esed’ın kaderiyle yüzleşeceğini ima eden ve BAE yöneticilerini karşı devrimlere destek verdikleri iddiasıyla eleştiren videolar yayınlaması nedeniyle bu ayın başlarında Lübnan’da gözaltına alınarak Birleşik Arap Emirlikleri’ne iade edildi.
2013 yılında Mısır’ın demokratik olarak seçilen ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’ye karşı bir darbe düzenleyerek iktidara gelen eski ordu şefi Sisi, ülkenin yakın tarihteki en kötü insan hakları baskısını denetlemekle suçlanıyor. Hükümeti ayrıca kötüleşen ekonomik krizle başa çıkamaması, ekonomik değeri az olan mega projelere aşırı harcama yapması ve dış yardıma aşırı güvenmesi nedeniyle eleştiriliyor.
Mısır hükümetinin başlangıçta kınadığı Esed’ın devrilmesinin ardından Kahire’nin, ayaklanmanın başlamasının ardından Suriye’ye gidip savaşmaya karar veren Mısırlıların listelerini derlemeye başladığı bildirildi.
Suudi devlet medyası, Mısır kaynaklarına dayandırdığı haberinde, listede yer alan bazı kişilerin Suriye’ye gitmeden önce Mısır’da terör eylemlerine karıştığının bildirildiğini aktardı.
Daha sonra isyancı grup HTŞ’den ayrılan Mansur, Sisi’nin “korktuğunu” iddia ederek Mısır hükümetinin eylemleriyle alay etti.
“Sisi, Suriye’de savaşan Mısırlıların bir listesini derliyor. Ona söyleyecek bir şeyim var. Sen aptalsın. Korkuyorsun,” şeklinde meydan okuyan Mansur bunu pazartesi günü bir videoda söyledi.
Videonun yayınlanmasının ardından Mısır yetkilileri, babası ve amcası da dahil olmak üzere Mansur’un yakın akrabalarından birkaçını tutukladı. Ancak Salı günü Mansur’un babası, oğlunun eylemlerini kınayan ve onu yalancı olmakla suçlayan açıklamalarıyla devlet yanlısı medyada yer aldı.
Ahmed el-Mansur kimdir?
Mansur, sosyal medya paylaşımlarında Mısır muhalefetini dört temel talep etrafında birleşmeye çağırdı: Sisi’nin istifası, Mısır ordusunun siyasetten uzaklaştırılması, tüm siyasi tutukluların serbest bırakılması ve Ocak 2011 devriminin ilkelerine geri dönülmesi.
Mansur’a yakın bir kaynak daha önce Middle East Eye’a yaptığı açıklamada, Mısır hükümetinin eski yabancı savaşçıyı terörist olarak karalama girişimlerine rağmen Mansur’un siperlere gitme kararının Sisi’nin darbesi ve ardından gelen acımasız baskılar tarafından belirlendiğini söylemişti.
İskenderiye Valiliği’nde doğan Mansur’un üniversite mezunu olduğunu, El Ezher’de eğitim gördüğünü ve Deniz Harp Okulu’nda lojistik alanında uzmanlaştığını söyledi.
Kaynak, Mansur’un Vaiz Yetiştirme Enstitüsü’nde eğitim göreceğini ve Mısır televizyonunda İslami dersler vereceğini söyledi.
Mansour’un 2010’da polisin Halid Said’i işkence edip öldürmesinin ardından değişime uğradığını belirtti. Kaynak, Mansour’un Hüsnü Mübarek’in devrilmesinden sonra Müslüman Kardeşler veya herhangi bir siyasi partiyle ilişkisi olmadığını ve Rabia el-Adeviye katliamının önemli bir dönüm noktası olduğunu söyledi.
Kaynak, “Mansur, Rabia oturma eylemine katıldı ve askeri rejimin çok sayıda katliamına tanık oldu” dedi.
Kaynak, iki ay sonra Mısır’dan ayrılarak Suriye’ye giderek Esed yönetimine karşı mücadeleye katıldığını da sözlerine ekledi.
Suriye’deki gelişmelerin yarattığı kaygı, Mısır makamlarının, çoğunluğu mültecilerden oluşan Suriyelilere yönelik güvenlik önlemlerini artırmasına yol açtı.
Kahire’de Esad’ın devrilmesini kutlamak için sokağa çıkan Suriyeli toplum üyeleri, izinsiz protesto yaptıkları gerekçesiyle gözaltına alındı.
Öte yandan Mısır makamlarının, ülkede faaliyet gösteren seyahat ve havayolu şirketlerine, geçici oturma izni olanlar hariç, Suriye vatandaşlarının dünyanın hiçbir yerinden Mısır’a girişine izin verilmemesi yönünde uyarıda bulunduğu bildirildi.
