Suriye’de 8 Aralık 2024 günü diktatör Beşar Esed’in Rusya’ya kaçmasıyla başlayan devrim ve yeniden yapılanma süreci, Ortadoğu’da birbirinden beslenen iki rejimin, kağıt üstünde iki düşman devletin, özellikle Türkiye etkisine karşı “fiili ittifak” kurmasına yol açtı.
İsrail ve İran, hakim oldukları unsurlar üzerinden, ülkedeki parçalanma sürecini hızlandırmış durumdalar. İsrail, ülkenin güneyindeki Dürzi ve kuzeydoğusundaki PKKYPG rejimi üzerinden Suriye’yi bölme manevralarını sürdürürken, İran’ın Lazkiye merkezli Alevi bölgesindeki Esed rejimi kalıntıları üzerinden kanlı kışkırtma içinde olduğu dikkat çekiyor.
Bu arada, Ankara tarafından önemle not edilen gelişme ise, Suriye meşru güvenlik güçlerinin Nusayri bölgesine dönük güvenlik müdahalesinin, İsrail tarafından desteklenen Haseke’deki PKKYPG tarafından kınanması oldu.
LAZKİYE YENİ BİR KRİZ ALANI
İran Devrim Muhafızları’nın kontrolündeki Mehr Haberajansı’nın “Suriye İslami Direnişi” isimli yeni bir terör grubunun kurulduğunu ilan etemsinden sonra Nusayri bölgelerinde kanlı çatışmalar yaşanmaya başladı.
Bölgedeki Şii unsurların da katıldığı çatışmalarda son 24 saatte 70’e yakın kişinin öldüğü, Suriye rejim güçlerinin harekatlarını sürdürdüğü belirtiliyor.
Merkezi İngiltere’deki Suriye İnsan Hakları Gözlemevi Başkanı Samu Abdulrahman gelişmelerle ilgili şu bilgiyi verdi:
“Esed yanlıları, devrik rejimin eski kaleleri olarak adlandırılan Cebeli ve Lazkiye üzerinden, İdlib bölgesinde yaşayan sünni güvenlik güçlerine karşı büyük bir saldırı gerçekleştirdi ve Heyet Tahrir ül-Şam üyesi oldukları belirtilen 16 kişiyi öldürdüler. Bu, Esed rejiminin yıkılmasında bu yana güvenlik güçlerine karşı girişilen en büyük saldırı oldu. Bu çatışmalarda saldırgan tarafın en az 4 üyesinin de öldürüldüğü izlendi.
Nusayri bölgesindeki milislerin Esed rejimi sırasında önde gelen bir komutan olarak tanınan Suhali el-Hasan’a bağlı silahlı gruplar olduğu da belirlendi, halen bu gruplar ile Suriye güvenlik güçleri arasındaki çatışmalar devam ediyor. “
Suriye resmi SANA haberajansı Lazkiye Emniyet Müdürü Mustafa Knaifati’nin saldırıyı “planlı ve önceden tasarlanmış” olarak tanımladığını aktardı. Knaifati, Esed’a bağlı “birkaç” silahlı grubun “Cebeleve kırsalındaki devriyelerin çoğunu hedef alarak mevzilere ve kontrol noktalarımıza saldırdığını” ekledi.
SANA, Lazkiye’deki ismi açıklanmayan bir başka güvenlik kaynağının, Esad rejiminin “kalıntılarının” “Lazkiye kırsalındaki Beyt Aana kasabası yakınlarında Savunma Bakanlığı personelini ve araçlarını hedef aldığını” söylediğini aktardı.
İran’ın Nusayri bölgesinde yeni karışıklıklar çıkarmaya hazırlandığı Milli İstihbarat Teşkilatı MİT tarafından tespit edilmiş, Hakan Fidan ElCezire TV’ye yaptığı açıklamada İran rejimini, başka devletlerin izinde kaos çıkartmaması yolunda açıkça uyarmıştı. Bu uyarının devamında Türkiye-İran arasında gerginlik patlak verdi.
ANKARA’DAN LAZKİYE’DE ÇATIŞMALARA AÇIKLAMA
Türk Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, Suriye’nin kıyı bölgelerinde silahlı gruplar ve Suriye güvenlik güçleri arasında devam eden çatışmalara ilişkin, “Güvenlik güçlerinin hedef alınmış olması, Suriye’yi geleceğe birlik ve beraberlik içinde taşıma yolundaki çabalara zarar verebilecek niteliktedir” açıklamasını yaptı.
Keçeli, şu ifadelere yer verdi:
“Lazkiye ve Çevresinde Yaşanmakta Olan Gelişmeler Hakkında: Suriye’de güvenlik ve istikrarın tesisi amacıyla yoğun bir gayret ortaya konulmaktadır.
Böylesi kritik bir dönemde, Lazkiye ve çevresinde yaşanan gerilim ve güvenlik güçlerinin hedef alınmış olması, Suriye’yi geleceğe birlik ve beraberlik içinde taşıma yolundaki çabalara zarar verebilecek niteliktedir.
Bu tür kışkırtmaların, Suriye’nin ve bölgemizin huzuruna karşı bir tehdit haline gelmesine izin verilmemelidir. Suriyelilerin barış ve refah içinde yaşama hakkını hedef alan her türlü eylemin karşısındayız. Türkiye, Suriye halkının ve yönetiminin yanında olmaya devam edecektir.”
İSRAİL YANLISI HASEKE’DEN NUSAYRİLERE DESTEK
Bu arada, İsrail tarafından açıkça desteklenen elebaşı Mazlum Abdi’nin yaptığı açıklamayla işbirlikleri daha da net anlaşılan Haseke merkezi PKKYPG unsuru, İran destekli Nusayri hareketine arka çıktı.
Haseke yönetimi açıklamasında, Suriye’nin mevcut hükümetin kontrolünde büyük bir uçuruma yuvarlanmak üzere olduğunu, Lazkiye’de onlarca insanın öyülüne yol açan çatışmaların aslında yönetimin Suriye’nin çeşitliliğini anlayamamasından kaynaklandığını savundu
Haseke çatışmalardan endişe duyduğunu ve üzüldüğünü söyledi ve şiddetten Şam’ı sorumlu tutarak, “Suriye’deki durumun hassasiyetini, özellikle de bileşenler ve yelpazelerdeki çeşitliliği hesaba katmadığını” söyledi.
PKKYPG bu tür ölümcül tırmanışların “anavatanımızı uçurumun eşiğine sürükleyebileceği ve Suriye halkına karşı katliamlara yol açabileceği” konusunda uyardı.
VE ÜLKENİN GÜNEYİ DE KARIŞTI
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun verdiği emir doğrultusunda bölgedeki İsrail işgal ordusu tarafından doğrudan koruma altına alınan Dürzi nüfusunu yoğun olarak yaşadığı Süveyda kentinde de yeni hükümet, lideri Ahmed el-Şara aleyhine geniş protesto gösterileri gerçekleşmeye başladı.
Kent merkezini işgal eden Dürzi göstericiler, Suriye yönetiminin ülkedeki Dürzi varlığını ciddiye almadığını, bu nedenle, Şam tarafından bölgeye gönderilmiş olan yöneticilerin Süveyda başta bölgedeki üç kentten de çıkması gerektiğini savundular.
Göstericilerin Suriye bayrağını indirdikleri ve Dürzi-Tevhid bayrağı çektikleri de görüldü. Bölge kaynakları, gösterileri Esed rejiminde geçmişte görev almış şahıslar ile bazı kaçak politikacıların düzenlediğini ve İsrail’den destek alan bu şahısların bölgedeki manevralarını her geçen gün biraz daha artırdıklarını belirtiyorlar.
Bu arada, İsrail tarafından desteklene bölgedeki Dürzi Askeri Konseyi üyeleriyle, Şam yönetimi ile uyum içinde çalışmayı tercih eden Onurlu Adamlar isimli grubun arasında çatışmaların çıkması da yaşanılan kışkırtmaların güçlü olduğunu gösterdi. İsrail, Suriye’nin güneyinde, Şam yönetimine bağlı hiçbir sivil ve askeri unsuru kabul etmeyeceğini daha önceden açıklamıştı.
Kaynak: M5
