NATO ülkelerinin ABD silahlarına bağımlılığı 2020-2024 döneminde arttı
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) yayımladığı yıllık küresel silah transferleri raporuna göre, Avrupa’daki NATO üyesi ülkeler, 2020-2024 döneminde ABD’ye olan silah bağımlılıklarını daha da artırdı.
Avrupa’daki savunma sanayii altyapısı önemli bir kapasiteye sahip olsa da, kıtanın beş ülkesi—Fransa (2.), Almanya (5.), İtalya (6.), Birleşik Krallık (7.) ve İspanya (9.)—küresel silah ihracatında ilk on içinde yer alsa da, Avrupa ülkeleri özellikle NATO üyeleri, Amerikan silahlarına yönelik taleplerini önemli ölçüde artırdı.
SIPRI’nin analizine göre, 2020-2024 yılları arasındaki toplam küresel silah satışı hacmi, 2015-2019 ve 2010-2014 dönemleriyle kıyaslandığında büyük ölçüde sabit kaldı. Enstitü, Avrupa ve Amerika kıtasındaki silah ithalatındaki artışın, diğer bölgelerdeki azalmalarla dengelendiğini belirtti.
Ukrayna, 2020-2024 yılları arasında Avrupa’nın en büyük askeri teçhizat ithalatçısı haline geldi. Ülke, bu dönemde dünya çapındaki silah transferlerinin %8,8’ini gerçekleştirdi. Başlıca silah tedarikçileri ise ABD (%45), Almanya (%12) ve Polonya (%11) oldu.
Aynı dönemde birçok Avrupa ülkesi de silah alımlarını artırdı. NATO üyesi ülkelerin toplam silah ithalatı, 2015-2019 dönemine kıyasla %105 oranında arttı. Bu durum en çok ABD’ye fayda sağladı. ABD, Avrupa ülkelerinin toplam siparişlerinin %64’ünü karşıladı. ABD’nin ardından Fransa ve Güney Kore (%6,5), Almanya (%4,7) ve İsrail (%3,9) geldi.
SIPRI’nin araştırma programı uzmanlarından Pieter Wezeman, “Avrupa’daki NATO ülkeleri, giderek saldırganlaşan bir Rusya’ya karşı savunmalarını güçlendirmek ve Trump yönetimi döneminde gerilen transatlantik ilişkiler nedeniyle ABD’ye olan silah bağımlılıklarını azaltmak için önlemler aldı. Ancak ABD ile Avrupa arasındaki savunma sanayii bağı derin köklere sahip,” ifadelerini kullandı.
Buna rağmen, Avrupa ülkelerinin ABD’den silah alımları artmaya devam etti. Avrupa’daki NATO ülkeleri, ABD’den sipariş ettikleri yaklaşık 500 savaş uçağı (F-35) ve diğer birçok silahın teslimatını bekliyor.
ABD’nin Silah Pazarındaki Hâkimiyeti Güçleniyor
ABD savunma sanayii, küresel silah piyasasındaki hâkimiyetini 2020-2024 döneminde daha da artırdı. Ülkenin silah ihracatı, 2015-2019’a kıyasla %21 oranında yükseldi ve toplam küresel silah satışlarının %43’ünü oluşturdu. 2020-2024 yılları arasında ABD, 107 ülkeye “önemli savunma sistemleri” ihraç etti. En büyük alıcılar, Avrupa (%35) ve Orta Doğu (%33) oldu.
Savaş uçakları, uzun menzilli saldırı kapasitesine sahip en önemli silah sistemlerinden biri olmaya devam ederken, uzun menzilli kara saldırı füzelerine olan ilgi de artıyor. SIPRI raporuna göre, 2020-2024 yılları arasında ABD, dünya çapındaki uzun menzilli kara saldırı füzelerinin %45’ini ihraç etti. Yedi ülkeye teslimatlar gerçekleştirilirken, 13 ülke daha bu silahları bekliyor.
Fransa, Küresel Silah İhracatında İkinci Sırada
Fransa, 2020-2024 döneminde küresel silah ihracatında ikinci sıradaki yerini korudu. SIPRI verilerine göre, Fransa’nın Avrupa’daki silah ihracatı, 2015-2019 dönemine kıyasla %187 oranında arttı. Bu artışta Yunanistan ve Hırvatistan’a yapılan Rafale savaş uçağı teslimatları ve Ukrayna’ya verilen askeri destek önemli rol oynadı.
Ancak Fransa’nın silah ihracatında en büyük paya sahip ülke Hindistan oldu. Hindistan, Fransa’nın toplam silah satışlarının %28’ini oluştururken, Fransız savunma sanayiinin Avrupa’daki müşterilerine yaptığı satışların toplamı %15’te kaldı.
Fransa’nın küresel ihracatta ikinci sıraya yükselmesinde, Rusya’nın ihracatında yaşanan büyük düşüş de etkili oldu. Rusya’nın silah ihracatı 2020-2024 döneminde %64 oranında azaldı. Pieter Wezeman’a göre, Rusya’nın hem yaptırımlar hem de ABD’nin baskıları nedeniyle silah üretimi ve ihracatı giderek daha zor hale geliyor.
Buna rağmen Rusya, 2020-2024 yılları arasında 33 ülkeye “önemli silah sistemleri” tedarik etti. Ancak üç ülke, Rusya’nın toplam ihracatının üçte ikisini oluşturdu: Hindistan (%38), Çin (%17) ve Kazakistan (%11).
Çin, Rusya’nın en büyük müşterilerinden biri olmaya devam etse de, Pekin giderek kendi savunma sanayiine yatırım yapıyor ve dışa bağımlılığını azaltıyor. Çin’in silah ithalatı 2015-2019 dönemine kıyasla %64 oranında düştü.
Asya-Pasifik, En Büyük Silah İthalatçısı Konumunu Koruyor
SIPRI raporuna göre, Asya-Pasifik bölgesi, 2020-2024 yıllarında küresel silah transferlerinde en büyük paya sahip bölge oldu. Ancak 2015-2019 yılları arasında küresel silah ithalatındaki %41’lik pay, 2020-2024’te %33’e geriledi.
Bu düşüş, özellikle Çin ve Güney Kore’nin ithalatı azaltmasından kaynaklandı. Ancak bölgedeki bazı ülkeler hâlâ en büyük ithalatçılar arasında yer alıyor. Hindistan, Pakistan (%61 artış), Japonya (%93 artış) ve Avustralya, dünya çapındaki en büyük on silah ithalatçısı arasında bulunuyor.
Kaynak: M5
