Güney Kafkasya devletlerinden Gürcistan’ın Avrupa Birliği tam üyelik yolundan sapıp, Rusya ile yakın ittifak sürecine yöneldiği bir dönemde Ermenistan hükümeti, ülkenin Avrupa Birliği üyeliğini öngören yasa tasarısını onaylayarak görüşülmesi için parlamentoya gönderme kararı aldı.
Tasarı, Ermenistan anayasasında var olan bir madde çerçevesinde, Eurovote isimli sivil toplum kuruluşunun yasa için 60 bin oy toplaması sonucu parlamentoya gidiyor. Anayasanın ilgili maddesi yurttaşların bir yasa tasarısı hakkında 50 bin imza toplaması halinde bu tasarının hükümet tarafından yasamaya iletilmesini öngörüyor.
Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirsoyan yasa tasarısı ile ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
“Avrupa Birliği çeşitli vesilelerle Ermenistan demokrasisine siyasi desteğini ifade etti, Avrupa Birliği hazırlığını ifade etti ve aslında Ermenistan Cumhuriyeti çevresinde güvenlik ortamının sağlanmasına, yani sivil gözlem konuşlandırılmasına dahil oldu. Avrupa Birliği de Ermenistan’ın ekonomik çatışmasının güçlendirilmesini destekleme isteğini ifade etti.Gelişme son yıllarda yaşanılan bu karşılıklı olumlu atmosferin doğal sonucudur.”
Başbakan Nikol Paşinyan da gelişmeye dönük desteğini şu sözlerle vurguladı:
“Biz zaten Avrupa’nın en yüksek platformundan açıklama yaptığımıza göre hükümet bu projenin kabulüne neden itiraz etmiyor ve siyasi eylemlerimizde tutarlı olmak zorundayız, siyasi eylemlerimizde tutarlı olmalıyız. Açıkça görülüyor ki bu konu basit bir konu değil”.
17 Ekim 2023’te Strazburg’da Avrupalı yasa koyucuların önünde Ermenistan Başbakanı, yapının mümkün gördüğü ölçüde Erivan’ın Avrupa Birliği’ne yakınlaşmaya hazır olduğunu duyyurmuştu.
Paşinyan, bugünkü hükümet toplantısında bu dönemde Avrupa Birliği ile ilişkilerde ciddi gelişmeler yaşandığını vurguladı. Yıllardır süren vize müzakerelerinin başlamasına ve AB Barış Fonu’ndan Ermenistan’a ayrılan 10 milyon avroluk desteğin örneğini verdi .
Paşinyan, “Hacim açısından, güvenlik açısından, hacim ölçeği, mali ve teknik destek şu anda çok ağır değil, ancak siyasi açıdan çok güçlü bir karar.” dedi.
Başbakan, tasarının kabul edilmesinin Avrupa Birliği’ne üyelik anlamına gelmediğini vurguladı. Bu konuda referandum yapılması gerektiğini söyledi.
“Senaryolardan herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda, Ermenistan Cumhuriyeti ancak Ermenistan Cumhuriyeti açısından referandum yapılması durumunda ve bizim tarafımızdan öngörülen prosedüre uygun olarak Avrupa Birliği üyesi olabilir. Anayasa, referanduma katılanların lehine oy sayısı kadar alınacak”
Ermenistan Anayasasına göre referandum ancak Ermenistan ve Avrupa Birliği’nin üyelik konusunda bir belge imzalaması durumunda mümkün.
Şimdiye kadar resmi Brüksel, Ermenistan’a Avrupa Birliği aday statüsü verme veya onu birliğin bir parçası olarak görme arzusunu hiçbir zaman kamuoyuna açıklamadı.
Paşinyan’a göre referandumdan önce Ermenistan’ın Avrupa Birliği’ne üyelik konusunu görüşmesi gerekiyor:
“Avrupa Birliği ile onların hayal ettiği ve bizim hayal ettiğimiz yol haritasını tartışmalı, birlikte bir yol haritası geliştirmeliyiz.”
Moskova’dan yanıt geldi
Hükümetin kararından kısa bir süre sonra Moskova buna yanıt verdi. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov Ermenistan’ın aynı anda Avrupa Birliği ve Avrasya Ekonomik Birliği’ne üye olamayacağını açıkladı.
Peskov, bunun Ermenistan’ın egemenlik hakkı olduğunu ancak kendisine göre Avrasya Ekonomik Birliği üyeliğinin faydalı olduğunun da dikkate alınması gerektiğini söyledi.
Avrasya Ekonomik Birliği’nin kilit üyelerinden biri olan Rusya ile gergin siyasi ilişkilere rağmen, Ermeni-Rus ticaret cirosu son yıllarda yıldan yıla artıyor. Geçen yılın ilk dokuz aylık verilerine göre Ermenistan’ın dış ticaretinin yüzde 42’si Rusya’ya, yalnızca yüzde 7,3’ü Avrupa Birliği’ne gidiyor. Ermenistan enerji konusunda da Rusya’ya oldukça bağımlı.
Rusya lideri Vladimir Putin son açıklamalarında, doğrudan Ermeni halkına seslenerek, “Batılıların parlak cümlelerine kapılmayın. Onların sizden bir beklentisi yok hatta sizin için bir planları da yok onlar sadece Rusya’yı o bölgeden uzaklaştırmak için sempatik yüzleriyle sizinle buluşuyorlar” demişti.
Medvedev’den Erivan’a açık tehdit
Rusya eski cumhurbaşkanı ve günümüzde Putin’in en yakın sağ kolu olarak adlandırılan Dimitri Medvedev RIA Novosti haberjajansına yaptığı açıklamada, “Ermeni lider tıraşlı Paşinyan (Ermenistan Başbakanı sakallarını kesmiş durumda) yönettiği ülkenin aynı zamanda bir Ortak Güvenlik Anlaşması Teşkilatı üyesi olduğunu hatırlarsa iyi olur” dedi.
“Ermeni liderlerin AB ile evlenme arzusu dikkate alındığında doğrudan Avrupalılara hitap etmek mümkün”diyen Medvedev, AB’nin “cennete girme adaylarına” para ve silahlarla yardım etmeyi sevdiğini belirterek, “Avrupa Birliği’nin bu açıdan harika bir Ukrayna deneyimi var” diye ekledi.
Kaynak: M5
