Bilim insanları: “Wolf 1130C’de esrarengiz bir keşif gerçekleşti”
Dünya’dan 54 ışık yılı uzaklıkta bulunan kadim bir gökcismi, fosfor kimyasına dair ezberleri bozdu. 10 milyar yıldan daha yaşlı kahverengi cüce yıldız Wolf 1130C’nin atmosferinde fosfin (PH3) molekülü tespit edildi.
ABD San Diego Üniversitesi’nden astrofizikçi Adam Burgasser liderliğindeki ekip, James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ile yaptıkları gözlemlerde yaklaşık 100 milyarda bir oranında fosfin buldu. Bu, bir kahverengi cücede ilk ve şimdiye kadar tek net fosfin keşfi oldu.
BEKLENEN AMA GÖRÜLMEYEN MOLEKÜL
Aslında fosfinin varlığı sürpriz değil; teorik modeller, düşük sıcaklık ve hidrojen açısından zengin atmosferlere sahip gaz devleri ve kahverengi cücelerde bu molekülün oluşacağını öngörüyordu. Nitekim Jüpiter ve Satürn’de fosfin bol miktarda mevcut. Ancak bugüne dek incelenen diğer kahverengi cüceler ve dev ötegezegenlerde fosfine rastlanmamıştı.
“İronik olan Wolf 1130C değil, diğer tüm kahverengi cüceler,” diyen Burgasser, modellerin bu molekülü öngördüğünü ancak gözlemlerin büyük bir tutarsızlık gösterdiğini vurguluyor.
BİYOLOJİK İZ Mİ?
Fosfin 2020’de Venüs atmosferinde olası keşfiyle gündeme gelmişti. Çünkü Dünya’da bu molekül genellikle mikroplar tarafından üretiliyor. Bu nedenle astrobiyologlar, fosfini yaşam belirtisi olabilecek “biyosinyal” moleküller arasında değerlendiriyor. Ancak Jüpiter, Satürn ve şimdi de Wolf 1130C örneği, fosfinin biyolojik olmayan koşullarda da ortaya çıkabildiğini açıkça gösteriyor.
NEDEN SADECE WOLF 1130C?
Wolf 1130C’nin öne çıkan özelliklerinden biri, hidrojen ve helyum dışındaki elementlerin görece düşük bolluğu. Araştırmacılar, bu farklı element oranlarının fosfor kimyasını değiştirmiş olabileceğini düşünüyor. Ayrıca sistemdeki ağır bir beyaz cüce yıldızın fosfor kaynağı olması ihtimali de gündemde.
Uzmanlar şimdi yeni atmosfer modelleri geliştirerek fosfinin hangi koşullarda oluşabileceğini anlamaya çalışıyor. Asıl soru ise şu: “Sıradışı olan Wolf 1130C mi, yoksa bugüne kadar incelenen tüm diğer kahverengi cüceler mi?”
Bilim insanları bu soruya yanıt bulana dek fosfinin yaşam arayışında kullanılacak güvenilir bir işaret olmadığını hatırlatıyor.
Kaynak: Hurriyet
