Astronomlar galaksi NGC 4945’te gizemli bir cisim keşfetti: “Punctum”
Şili’deki Diego Portales Üniversitesi’nden bir ekip, Samanyolu’na yakın NGC 4945 galaksisinde daha önce hiçbir kategoriye girmeyen gizemli bir gök cismi keşfetti. “Punctum” adı verilen bu nesne, güçlü radyasyon kaynağı olmasıyla dikkat çekiyor.
Keşfin ayrıntıları
Araştırma ekibine liderlik eden Elena Shablovinskaya, 2023 yılında Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) teleskobuyla yapılan gözlemler sırasında Punctum’u tespit ettiklerini açıkladı. 11 milyon ışık yılı uzaklıktaki NGC 4945 galaksisi, Dünya’ya görece yakın kabul ediliyor.
Punctum’un özellikleri
- Parlaklık: Magnetarlardan 10 bin–100 bin kat, mikrokuazarlardan 100 kat, birçok süpernovadan ise 10–100 kat daha parlak.
- Kompakt yapı: Son derece küçük boyutlu ve güçlü, düzenli bir manyetik alana sahip.
- Görünmezlik: Sadece milimetre dalga boyunda tespit edilebiliyor; optik ya da X-ışını gözlemlerinde görünmüyor.
Shablovinskaya, “Punctum, süper kütleli kara delikler dışında bilinen tüm cisimlerden daha parlak” dedi.
Ne olabilir?
Bilim insanları, Punctum’u mevcut gök cismi sınıflarına dâhil edemiyor. Ancak öne çıkan olasılıklar şunlar:
- Magnetar: Aşırı manyetik alana sahip bir pulsar olabilir ancak bilinen magnetarlardan çok daha parlak.
- Süpernova kalıntısı: Yengeç Bulutsusu gibi parlak yapılarla benzerlik taşıyor fakat onlardan çok daha kompakt.
- Yeni tür: Daha önce hiç gözlemlenmemiş, teleskop teknolojisinin yetersizliği nedeniyle fark edilememiş yeni bir gök cismi olabilir.
Neden daha önce görülmedi?
NGC 4945’in merkezindeki süper kütleli kara deliğin parlak çekirdeği, Punctum’u gölgede bırakıyordu. ALMA gözlemleri sırasında tesadüfen fark edildi. İlginç biçimde, cismin parlaklığı sabit kaldı ve geçici patlamalar gibi olaylara bağlanamadı.
Sırada ne var?
Bilim insanları, Punctum’un doğasını çözmek için yeni araştırmalar planlıyor.
- ALMA ile odak gözlemler: Daha farklı frekanslarda detaylı ölçümler yapılacak.
- James Webb Uzay Teleskobu (JWST): Kızılötesi gözlemler, cismin toz, enerji hatları ya da senkrotron radyasyonundan kaynaklanıp kaynaklanmadığını gösterebilir.
Shablovinskaya, “Punctum ya bilinen bir gök cisminin uç örneği ya da evrende daha önce hiç tanımlanmamış yepyeni bir fenomen olabilir” değerlendirmesini yaptı.
Kaynak: M5
