Ukrayna’da savaş şiddetlenmeye devam ederken Almanya, kilit roldeki Nord Stream 2 (Kuzey Akım 2) boru hattı sertifikasını iptal etti. Peki bu ikisinin birbiriyle tam olarak ne alakası var?
-Popular Science’da yayımlanan makalenin çevirisi M5 tarafından yapılmıştır.
Salı günü, Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, ülkenin Rusya ile yaklaşık on yıldır geliştirilmekte olan bir doğal gaz boru hattı olan Nord Stream 2’nin sertifikasını iptal edeceğini duyurdu. Hamle, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna sınırları içindeki iki ayrılıkçı cumhuriyetin meşruiyetini tanımasının ardından geldi.
Boru hattı sertifikasının iptali, Putin’in Ukrayna’daki ayrılıkçı bölgeler adına yaptığı geniş çaplı bir toprak iddiasının ardından geldi.
Ama aynı zamanda, Avrupa’daki bazı ülkeler arasında, hem piyasa hem de siyasi zorluklara dayanıklı şekilde geleceğin politikasını tasarlarken, şu anda ihtiyaç duydukları enerjiyi en iyi nasıl güvence altına alacakları konusunda on yıllık bir tartışma ve müzakerenin ardından da yaşandı.
Bir boru hattının bu krize nasıl dahil olduğunu anlamak için, Kuzey Akım 2’nin tam yapısını, boru hatları ve enerji politikası arasındaki ilişkiyi ve enerji güvenliğinin iklim politikasıyla nasıl ilişkili olduğunu anlamak önemlidir. Almanya, boru hattının sertifikasyonunu iptal ederek enerji politikasını Rusya’nın dış politikasını cezalandırmak için kullanıyor.
Kuzey Akım 2 nedir?
Nord Stream 2, birkaç Avrupa enerji şirketine ve çoğunluğu da Rus hükümetine ait olan bir enerji şirketi olan Gazprom’un bir projesidir. Bu, doğal gazı taşıyacak bir boru hattıdır, ve tamamen olmasa da, esas olarak çıkarılan bir fosil yakıt karışımıdır.
2011de inşa edilen Nord Stream 1, Rusya’nın Baltık kıyılarından su altından Almanya’ya gidiyor. 2018 ve 2021 yılları arasında inşa edilen Nord Stream 2 ise, kökeni Rusya’ya kadar olmak üzere çoğunlukla aynı yolu izliyor.
Avrupa’da enerji için doğal gazın tüketimi 2010’da zirve yaptı ve o zamandan beri biraz düzensiz bir şekilde düşüş eğilimi gösterdi. İlk olarak 2012’de düşünülen Kuzey Akım 2, kısmen Kuzey Akım 1’in 2015’te yarı kapasitede kullanılması nedeniyle gereksiz görülüp ertelendi.
Kısmen, Rusya’dan gelen gazın tüketimi, kısmen de ABD’nin uyguladığı yaptırımlar nedeniyle düştü. Rusya, Bu yaptırımlar Ukrayna’da Kırım yarımadasının ilhak edilmesinin ardından 2014 yılında yaşanmıştı.
Peki Ukrayna üzerinden geçmeyen bir boru hattının Ukrayna ile ne ilgisi var?
2014 yılında ABD Enerji Bilgi İdaresi, Rusya’dan gelen ve Avrupa tarafından tüketilen doğal metan gazının yüzde 16’sının Ukrayna’daki eski, Kuzey Akımı olmayan boru hatlarından geçtiğini tahmin ediyor. Nord Stream 1 boru hattı bu akışı yaklaşık yarıya indirdi, ancak hem Ukrayna’dan hem de Baltık’ın altından geçen boru hatları, Avrupa ülkelerinin düzenli olarak gazla beslenmesini sağlamak için birleşti.
2014 yılı aynı zamanda Rusya’nın Kırım’ı işgaline ve Ukrayna’nın ulusal hükümeti ile Doğu Ukrayna’da kendi kendini ilan eden iki ayrılıkçı cumhuriyet arasında sürmekte olan bir savaşın başlangıcına da sahne oldu.
2009 yılının ilk aylarında Gazprom ile Ukraynalı gaz şirketi Naftogaz arasında çıkan bir anlaşmazlık sırasında Gazprom, Ukrayna üzerinden Avrupa’ya gaz akışını kesti. Kışın gelen bu kesinti, ülkelerin gelecekteki kesintiler karşısında enerji politikalarını birlikte koordine etmelerinin bir yolu olarak Avrupa Enerji Birliği’nin kurulmasına yol açan şeyin bir parçasıydı.
Washington DC’deki Atlantic Council düşünce kuruluşunda ekonomist olan Anders Åslund, Avrupa’daki ülkelerin güvenilir gaz arzı sağlamaları için alternatif bir yol olarak 2015 yılında Avrupa Enerji Birliği’nin kurulmasını adeta alkışladı. Aslund, tüm doğal gazın Rusya’ya ait boru hatlarından geçirilmesi halinde, Nord Stream 2’nin Gazprom’a, yani Putin’e “Avrupa’nın kalbindeki gaz piyasasının kontrolünü” vereceğini söyledi.
Hem Obama hem de Trump yönetimleri, Nord Stream 2 boru hattının inşasına karşı çıktı. Mart 2021’de Biden’in Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “Bu boru hattı, Avrupa’yı bölmeyi ve Avrupa enerji güvenliğini zayıflatmayı amaçlayan bir Rus jeopolitik projesidir” dedi, ancak Biden yönetimi daha sonra Nord Stream 2’nin bazı koşullar altında tamamlanmasını desteklemek için Almanya ile bir anlaşmaya vardı. Ukrayna’da yenilenebilir enerjiye Alman yatırımı dahildi bu koşullara…
Nord Stream 2’nin sertifikasının iptal olması, doğal gazın Almanya’ya ve Avrupa’nın geri kalanına giden bir yolunu kaldırır. Kaybedilen bu enerjiyi telafi etmek, muhtemelen ülkeleri güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir kaynaklara ve en yüksek talep için gücü depolamak için pillere yatırım yapmaya teşvik etmek anlamına geliyor.
Yenilenebilir kaynakların maliyeti son on yılda keskin bir şekilde düştü. Havadan ve gün ışığından gelen enerji için yeni altyapı tasarlamak, birkaç ülke dışında savaşlarla kesilemeyecek bir enerjiyi planlamak demektir.
Halihazırda inşa edilmiş olan boru hattıyla, onu kullanmanın önündeki engeller daha çok operasyonel değil de, büyük ölçüde siyasi görünüyor. Nord Stream 2’ye karşı çevre ve enerji bağımsızlığı argümanları, proje on yıl önce tasarlandığından beri yapıldı ve zaten tartışıldı.
Sonunda Almanya’nın politikasındaki değişikliği getiren şey, Rusya’nın başka bir ulusun egemenliğini ihlal etme hareketiydi.
Almanya hükümeti, eylemleri için Rus hükümetine yaptırım uygulama ihtiyacı hissettiği sürece, Nord Stream 2 masada olmayacak.
Kaynak: M5
