Çin’in ‘Bir Kuşak Bir Yol Projesi’, özellikle Ortadoğu’da öncelikli gündem maddelerinden biri konumunda.
Çin’in ‘Bir Kuşak Bir Yol Projesi’, özellikle Ortadoğu’da öncelikli gündem maddelerinden biri konumunda.
2013 yılında Çin’de iktidardaki Komünist Parti tarafından planlanma sürecine girilen ve 2014 yılında resmi olarak duyurulan projenin 2049 yılında, Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunun yüzüncü senesinde tamamlanması planlanıyor.
Proje kapsamında kapsamlı demiryolu, otoyol ağları, güç merkezleri, deniz ağları ve birçok ticari merkez kurulacak. Bu şekilde Asya, Afrika ve Avrupa’da İpek Yolu benzeri bir ticari ağ teşkil edilecek ve Çin’in ticari canlılığı ivme kazanacak.
Proje kapsamındaki 63 ülke arasında, Ortadoğu’daki Yemen, Filistin, Irak, Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar gibi birçok ülke de yer alıyor.
Çin’in ticari önemini günden güne artırdığı ve bu paralelde siyasi etkinliğini güçlendirdiği mevcut atmosferde söz konusu proje daha büyük bir anlam kazanıyor.
Projenin İsrail için önemi
Ürdün’deki Yermuk Üniversitesi’nde akademisyen olan Prof. Dr. Velid Abdulhay, Lübnan merkezli “Al Zaytouna” araştırma ve danışmanlık merkezi için konuya dair “Çin’in Kuşak ve Yol İnisiyatifi Projesi’nde İsrail’in Durumu” başlıklı yazıyı kaleme aldı.
Prof. Dr. Abdulhay yaptığı değerlendirmede, İsrail yetkililerinin Çin’in projesinin öneminin farkında olduğunu vurguladı.
“ABD’nin stratejik eğiliminin, Ortadoğu’ya askeri olarak fazla müdahil olma durumundan yavaş yavaş uzaklaştığını belirten” Abdulhay, bölgenin bir numaralı ticaret ortağının Çin haline geldiğini ifade etti.
Yazıda Rusya’nın da bu proje paralelinde bölgede güç elde ettiği, aynı zamanda ABD’nin enerji alanında Ortadoğu petrolünden bağımsızlaşmaya başladığı ve Çin ile Rusya ortaklığının gücünün bölgede yükseldiği kaydedildi.
Projenin militarizasyonu
Prof. Dr. Velid Abdulhay’a göre İsrailli uzmanlar, Çin’in projesinin uzun vadede militarize hale geleceğini düşünüyor. Çin’in Cibuti’de kuracağı askeri üs de bunun bir kanıtı niteliğinde.
Aynı zamanda Avrupa’nın da NATO ve ABD ile ilişkilerinin doğasının da Avrupa ülkelerini Çin’in projesinde yer almaya itebileceği düşünülüyor.
İsrail’in rolü
Değerlendirmede, İsrail’in de bölgede proje kapsamında faaliyetler yürüttüğü kaydedildi.
Bu kapsamda Eylat’tan (Üm Raşraş) Aşdod’a inşa edilecek demiryolunun Kızıldeniz ile Akdeniz’i bağlayacağı, Çinli firmalarla işbirliğine gidildiği ve Çin’in bölgede İsrail ile yatırım projelerine imza atacağı ifade edildi.
İsrail’in bölgede inşa edeceği enerji hatlarıyla da, Çin’in projesinden istifade edeceği öne sürüldü.
Prof. Dr. Abdulhay, İsrail’in bölgedeki konumu sebebiyle Bir Kuşak Bir Yol Projesi için stratejik bir pozisyonda olduğu, İsrail’in de bu pozisyonu kendisi için bir kazanıma çevirmek istediği değerlendirmesinde bulundu.
Çin’in bölgeye müdahalesi
İsrail’in askeri ve güvenlik kaynaklarına dayandırdığı değerlendirmede Abdulhay, Çin’in yumuşak güç politikasını da tahlil etti.
Abdulhay, Çin’in halihazırda yumuşak ve pozitif bir görüntü verdiğini, bunun tıpkı 1. Dünya Savaşı öncesi ABD’nin imajına benzediğini dile getirdi. Savaşın ardından ABD’nin yoğun bir biçimde bölgeye müdahil olduğunu ve yumuşak güç imajının kaybolduğunu savunan Abdulhay, Çin’in de benzeri bir süreç izleyebileceğini belirtti.
1999 yılında ABD’nin İsrail’e Çin ile yaptığı anlaşmayı iptal ettirdiğini söyleyen Abdulhay, İsrail ile Çin arasındaki işbirliğinin, ABD İsrail ilişkilerini de etkileyebileceğini savundu.
Aynı zamanda Çin’in bölgede daha çok İsrail’e karşı Arap devletleri tarafındaki söyleminin de ortadan kalkabileceği ve bölgedeki dengelerin değişebileceği dile getirildi.
Kaynak: Mepa News
