Fransa ve İngiltere, Avrupa’nın karşı karşıya olduğu güvenlik tehditlerine karşı nükleer caydırıcılık alanındaki iş birliklerini güçlendirme kararı aldı. 10 Temmuz’da iki ülke arasında imzalanan ortak deklarasyonda, “Avrupa için aşırı bir tehdit olması durumunda ortak yanıt verileceği” ifade edildi.
Fransız gazetesi Libération tarafından duyurulan belge, iki ülkenin nükleer stratejik bağımsızlıklarını korumakla birlikte, kriz durumunda nükleer kapasitelerinin koordinasyonunun mümkün olabileceğini ortaya koyuyor.
Deklarasyon, 1995’teki Chequers Bildirisi’ni temel alarak, İngiltere ve Fransa’nın hayati çıkarlarının birbirine bağımlılığını yeniden teyit ediyor. Ancak 2025 deklarasyonu, ilk kez bu iş birliğini açıkça “nükleer koordinasyon” düzeyine taşıyor.
İki farklı ama tamamlayıcı caydırıcılık modeli
İngiltere, deniz tabanlı caydırıcılığa dayalı olarak sürekli denizde devriye gezen 4 adet Vanguard sınıfı nükleer denizaltı ile ABD yapımı Trident II D5 füzeleri kullanıyor. Yaklaşık 120 nükleer savaş başlığı aktif olarak konuşlu.
Fransa ise 290 savaş başlığına sahip. Le Triomphant sınıfı denizaltılarda M51 füzeleri, hava ayağında ise ASMP-A nükleer füzeleri taşıyan Rafale savaş uçakları bulunuyor. Fransa’nın stratejik bağımsızlık doktrini gereği, NATO’nun Nükleer Planlama Grubu’na katılmıyor.
“Aşırı tehdit” kavramı kasıtlı olarak muğlak
Belgede geçen “aşırı tehdit” ifadesi net şekilde tanımlanmamış durumda. Ancak yetkililer, bu stratejik muğlaklığın bilinçli bir tercih olduğunu, kararın Fransa ve İngiltere liderlerinin değerlendirmesine bırakıldığını belirtiyor. Aynı zamanda bu adımın, 2020’de Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un yaptığı ve Fransa’nın hayati çıkarlarının “Avrupa boyutu kazandığını” belirttiği konuşmayla uyumlu olduğu vurgulanıyor.
NATO dışında bir caydırıcılık platformu
Yeni oluşturulan Fransız-İngiliz Ortak Nükleer Güvenlik Grubu, NATO benzeri bir operasyonel planlama entegrasyonu değil; daha çok siyasi koordinasyon ve kriz zamanlarında caydırıcılık duruşlarının uyumlaştırılmasını amaçlıyor.
Uzmanlara göre bu gelişme, Avrupa’da ABD’nin güvenlik garantilerine olan belirsizliklerin arttığı bir dönemde, bölgesel caydırıcılığın güçlendirilmesi açısından stratejik önemde.
Nükleer Avrupa mı geliyor?
Ukrayna savaşı ve ABD’de Donald Trump’ın yeniden seçilme olasılığı gibi faktörler, Fransa’nın yıllardır dile getirdiği “Avrupa stratejik özerkliği” çağrılarına daha fazla kulak verilmesine neden oldu. Ancak, Fransa’daki bazı siyasi çevrelerin Avrupa’nın “hayati çıkar” tanımı içine alınmasına karşı çıkması, bu sürecin iç siyaset ayağını da karmaşıklaştırıyor.
Uzmanlar, bu tür iş birliklerinin gerçekleşmemesi durumunda, bazı Avrupa ülkelerinde kendi nükleer kapasitelerini geliştirme eğiliminin artabileceği uyarısında bulunuyor.
Kaynak: M5 / Liberation
