Fransa, Barkhane Operayonu kapsamında Mali’de bulunan askerlerini geri çekerken, geride toplu mezarlar bıraktığı yönünde iddialar gündeme geldi.
Fransa’nın Barkhane Operasyonu, 2014 yılından bu yana bulunduğu Mali’den ayrıldı. Gazetecilere demeç veren Albay Pascal Ianni, Barkhane unsurlarının Mali’nin kuzeyinde yer alan Gossi askeri üssünden ayrılarak Malili yetkilere teslim ettiğini söyledi. Olası suçlamalara karşı ise 300 askerin görev yaptığı üste kullanılan askeri ekipmana dair envanter hazırlandığını sözlerine ekledi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, geçtiğimiz yıl bir açıklamada, Mali’de yürütülen Barkhane Operasyonu’nda görev yapan unsurların sayısının 2023 yılına kadar azaltılacağını belirtmişti. Mali yönetiminin Rus paralı askerleri Wagner ile çalıştığı iddiası sonrası, Mali’den tamamen çekileceklerini, ancak Sahel’de (Sahra Çölü’nün hemen altındaki bölge) kalmaya devam edeceklerini söyledi.
Barkhane unsurlarından Kidal, Tessalit ve Timbuktu’da görev yapanlar buradaki üslerden çekildi. Ancak hâlihazırda Menaka ve Gao’daki üslerde 2 bin 500 Fransız askeri bulunuyor.
BARKHANE OPERASYONU NASIL BAŞLADI?
Mali hükümetinin talebi üzerine Fransa, cihatçı isyancılardan oluşan bir grubun başkent Bamako’ya ilerlemesini engellemek için 11 Ocak 2013’te Serval Operasyonu’nu yürüttü.
Ertesi yıl Fransa, Cezayir’deki savaşın sona ermesinden bu yana en uzun askeri operasyonu olan Barkhane Operasyonu’nu başlattı. Sahel bölgesindeki beş ülke (Moritanya, Mali, Burkina Faso, Nijer ve Çad) ile ortaklaşa şekilde Mali, Nijer ve Çad’da 5 bin 500 asker konuşlandırdı. Bunların yaklaşık 2 bin 400’ü Mali’nin kuzeyinde yer alan üç üsse yerleştirildi.
Ağustos 2020’de Mali’deki ordunun iktidarı ele geçirmesiyle Fransa ile Mali arasındaki ilişkiler bozulmaya başladı. Bu yılın başında askeri rejim, şubat ayında yapılması planlanan seçimleri iptal etti ve 2025’e kadar görevde kalacağını açıkladı. Daha sonra ülkedeki Fransız büyükelçisini sınır dışı etti ve iki ülke arasındaki gerilim daha da yükseldi.
Düzenlediği basın toplantısında Mali’deki askerlerin geri çekileceğini duyuran Fransa Cumhurbaşkanı Macron, “Stratejisini ve gizli amaçlarını paylaşmadığımız fiili yetkililerle askeri olarak angaje kalamayız” ifadelerini kullandı.
Fransa neredeyse on yıllık askeri operasyonunu durdururken, Wagner paralı askerlerinin Mali’de konuşlandığını iddia etti. Mali’deki askeri hükümet ise suçlamaları reddetti ve ülkedeki Rusların askeri eğitmenler olduğunu söyledi.
Mali dışında, Fransız güçlerinin bu bölgede iki daimi askeri üssü bulunuyor. İlki, Barkhane Operasyonu’nun ana hava üssünün bulunduğu Nijer’in başkenti Niamey’de yer alıyor. Diğer ise aynı zamanda Barkhane operasyonunun komuta merkezi olan Çad’ın başkenti N’Djamena’daki hava üssü. Beş ila sekiz nakliye uçağının bulunduğu üste, beş milyon kilometrekarelik menzile sahip (Fransa’nın 10 katı büyüklüğünde) temel lojistik görevleri yerine getiriliyor.
Geri çekilme, Sahel bölgesindeki diğer ülkeler için de güvenlik endişesi yaratıyor. Cihatçı gruplarla mücadele eden ülkeler, söz konusu geri çekilmelerin bölgesel hükümetler üzerindeki yükü artıracak bir boşluk yaratacağını düşünüyor.
Fildişi Sahili Devlet Başkanı Alassane Ouattara, “Savunma ve sınır koruma güçlerimizi artırmak zorunda kalacağız” ifadeleriyle endişesini dile getirdi.
Senagal Devlet Başkanı Mackey Sall ise Fransa’nın geri çekilme kararını anladığını ve Sahel’deki militanlara karşı mücadelenin süreceğini söyledi.
Fransa Silahlı Kuvvetler Bakanı Florence Parly, şubat ayı başında Nijer Devlet Başkanı Mohamed Bazoum ile görüşmek üzere Niamey’e gitti. Bölgede güvenilir bir Fransız müttefiki olarak görülen Nijer’in yeni askeri düzenlemede merkezi bir rol oynaması bekleniyor.
FRANSA VE RUSYA ARASINDA TOPLU MEZAR İDDİASI
Fransız ordusu, Rus paralı askerlerinin Mali’den çıkış yapan Fransız güçlerini suçlamak için bir askeri üssün yakınlarına ceset gömdüğü görüntüleri kaydettiğini öne sürdü.
Perşembe günü AFP tarafından yayınlanan ve drone ile çekilen görüntülerde, Gossi üssü yakınlarındaki cesetleri kumla örten askerler yer alıyor.
Söz konusu iddia, kendisini “eski bir asker” ve “Malili vatansever” olarak nitelendiren Dia Diarra adındaki bir Twitter profilinin, kuma gömülmüş cesetlerin görüntülerini yayınlayarak Fransa’yı zulümle suçlamasının ardından gündeme geldi. Diarra görüntülerle birlikte, “Fransızlar Gossi’deki üssü terk ettiklerinde arkalarında bu kaldı… Sessiz kalamayız!” ifadelerini paylaştı.
Fransa Genelkurmayı, görüntüleri bir “bilgi saldırısı” olarak nitelendirdi ve Twitter profilinin “büyük olasılıkla Rus paralı asker grubu Wagner tarafından oluşturulmuş sahte bir hesap” olduğunu söyledi.
Fransa ordusu ise yayınlanan görüntüleri, özel bir sensör tarafından çekilen görüntülerle karşılaştırmanın Fransız askerlerine atfedilen suçları açığa çıkarmak için yeterli olabileceğini belirtti. Ordudan yapılan açıklamada, “Bu manevra Barkhane kuvvetini itibarsızlaştırmak için yapıldı ve koordineli görünüyor. Fransız askerlerinin birkaç aydır karşı karşıya kaldığı bilgi saldırılarının temsillerinden biri” ifadeleri yer aldı.
MALİ’DE YENİ İŞ BİRLİKLERİ
Sahel’de hâlihazırda 4 bin 600 Fransız askeri bulunuyor. Fransız güçlerinin 2013’ten bu yana cihatçı ayaklanmaları durdurmak için faaliyet gösterdiği Batı Afrika’da Fransız karşıtı söylemlerin arttığı gözlemlendi. Bu da Fransız birliklerinin artık bölgede istenmediğini gündeme getirdi.
Fransa’nın yanı sıra Birleşmiş Milletler Çok Boyutlu Entegre İstikrar Misyonu’nun (MINUSMA) da 15 bin asker ve polisten oluşan birlikleri bölgede yer alıyor. Görevi 30 Haziran 2022’de son bulacak olan misyonun görev süresi 2013’ten bu yana her yıl uzatılıyordu. Ancak Mali hükümetinin Wagner ile çalıştığı iddialar sonrası bir daha uzatılmayacağı tartışılıyor.
BBC’nin aktardığına göre, askeri rejimin iktidara gelmesinin ardından Avrupa ülkeleri ile ilişkileri bozulan Mali, yeni ortaklıklar geliştirmek için İran, Katar, Çin ve Türkiye ile görüşüyor. Ocak ayı sonunda Türkiye’nin Mali Büyükelçisi, iki ülke arasındaki iş birliğini güçlendirmek için Başbakan Choguel Kokalla ile görüştü.
Eylül 2021’de ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Malili mevkidaşı Assimi Goita ile telefonda görüşmüş ve özellikle askeri alanda iş birliğini geliştirmek istediğini aktarmıştı.
Kaynak: IntellStrategy
