The National News Analiz: “Türkiye Doğu Akdeniz’de kazanıyor ve sınırlarının ötesinde yükseliyor!”
Ekonomik ve pandemi ile ilgili zorluklarla karşı karşıya kalan Ankara, yine de sınırlarının ötesinde yükselişine devam ediyor.
The National News’de yayımlanan analiz M5 tarafından çevrilmiştir.
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, önümüzdeki ay Türkiye’ye on iki yıl aradan sonra ziyaret yapacak olan ilk İsrail Cumhurbaşkanı olmadan önce, İsrail’in bu müttefiklerine devam eden taahhütlerine dair güvence vermek için Lefkoşa ve Atina’ya da gitmeyi planlıyor.
Bu görüşmelerin sırası aslında çok şey anlatıyor: Gündemde son sırada yer alan Türkiye açıkça manşet olurken, Kıbrıs ve Yunanistan açılış ziyareti olarak görünüyor.
İsrail’in bu diplomatik inceliği aslında Türkiye’nin son iki yılda Doğu Akdeniz’deki konumunu ne kadar güçlendirdiğinin altını çiziyor.
2019’un sonlarında AB , Kıbrıs Cumhuriyeti’nin talep ettiği ancak Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne (KKTC) ait olduğunu iddia ettiği sularda keşif amaçlı sondaj yaptığı için Türkiye’ye yaptırımlar getirdi.
Birkaç hafta sonra Ankara, Trablus ile Yunanistan’ın Girit adasını görmezden gelen ve yaygın eleştirilere yol açan bir deniz sınırları anlaşması imzaladı. Ertesi yaz, Fransız ve Türk gemilerinin Libya kıyılarında gergin bir şekilde karşı karşıya gelmesinden sonra Fransa, Ankara’nın saldırılarını protesto etmek için NATO devriyelerini askıya aldı. Ardından Türkiye ve Yunanistan, Türkiye kıyılarının birkaç kilometre açığındaki küçücük bir Yunan adası yüzünden çıkan anlaşmazlık nedeniyle savaşın eşiğine geldi.
Dünya Eylül 2020’de ise, Avrupa’ya büyük bir boru hattı inşa etmeyi amaçlayan Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nun resmi oluşumunu gördü. İsrail, Mısır, Yunanistan, İtalya, Kıbrıs ve Ürdün’ün üye olduğu yeni ittifak, yaygın olarak Türkiye’ye karşı bir muhalefet olarak görülüyordu. BAE ve ABD de kısa süre sonra bu ittifaka gözlemci devletler olarak katıldı.
Yine o Eylül ayında ABD, Kıbrıs’a yönelik uzun süredir devam eden silah ambargosunu kaldırarak Türk rakibine askeri sevkiyat yapılmasını sağladı. Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunması satın almasının ardından ABD, Türkiye’yi F-35 programından çıkarmıştı ve birçok gözlemci Türkiye’nin NATO’dan çıkarılması çağrısında bulundu. 2020’nin sonunda, eski ABD başkanı Donald Trump , S-400 alımı için Türkiye’ye yaptırım uyguladığında Ankara’nın izolasyonu tamamlanmış görünüyordu.
Fakat bütün bunlara rağmen Ankara yeni bir dünyanın kapılarını aradı. Doğu Akdeniz gaz rezervleri yarışı ve pandemi kaynaklı talep düşüşü Avrupa’yı beklenmedik bir pazar haline getirdiği için neredeyse başlamadan sona erdi. Ve son olarak Washington geçen ay EastMed Pipeline’dan ayrıldığını açıkladı.
Ayrıca Türkiye, Karadeniz’de önümüzdeki yıl devreye girmesi beklenen büyük bir gaz keşfi ile bölgesel enerji duruşunu güçlendirdi. Yakın zamanlarda da, hükümet yanlısı kuruluşlar başka bir büyük Karadeniz keşfinin kapıda olabileceğini bildirdi.
Ankara ve Atina birbirlerini suçlamaya atmaya devam ediyor, ancak ikisi de geçtiğimiz yıl bir dizi anlaşmazlığı çözmek için ve bu Pazartesi de dahil olmak üzere üst düzey müzakereler için düzenli olarak bir araya geldi.
Türkiye, Kuzey Kıbrıs’ta bir insansız hava aracı üssü kurdu ve Kuzey Kıbrıs’ta Ankara dostu bir cumhurbaşkanının seçilmesine yardımcı oldu. Ve KKTC seçmenleri, uzun süredir savundukları iki bölgeli federasyon yerine Türkiye’nin iki devletli planını tercih ettiğinden, iki devletli teklif artık resmi müzakerelerin bir parçası haline geldi.
Belki de en önemlisi, son aylarda Türkiye; Mısır, Suudi Arabistan, BAE ve İsrail ile bağlarını eşzamanlı olarak geliştirebildi. Geçen hafta BAE, Türkiye ile çoğunluğu savunma ve ticaret alanlarında olan bir düzineden fazla işbirliği anlaşması imzalarken, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı da büyük bir hayranlıkla karşıladı.
Bu yakınlaşma Libya’da şimdiden meyvelerini veriyor. Türkiye Büyükelçisi Kenan Yılmaz geçen ay ülkenin doğusunda Meclis Başkanı Aguila Saleh’i ziyaret ederken, BAE yeni bir büyükelçi atadı ve Trablus’taki büyükelçiliğini yeniden açtı.
Ayrıca ABD, Libya’da NATO üyesi Türkiye’nin devam eden askeri varlığını, Wagner Grubu biçiminde orada yer alan Rusya’ya tercih ediyor.
ABD ve NATO, Türkiye’nin Doğu Akdeniz ve Karadeniz’de ve Ukrayna’nın müttefiki olarak daha büyük bir rolü olmasının Rusya’yı kontrol altına almaya yardımcı olabileceğini anladığından, Ukrayna krizi bile Türkiye’nin bölgesel profilini güçlendirmeye yardımcı oldu.
Türkiye şu anda Riyad ile Cumhurbaşkanının Suudi Arabistan’ı ziyareti hakkında görüşüyor, Erdoğan’ın baş danışmanı İbrahim Kalın, İsrail Cumhurbaşanı Herzog’un Türkiye gezisinin 9-10 Mart’ta olmasının beklendiğini açıkladı.
Zirve, İsrail askerlerinin Gazze ablukasını kırmayı amaçlayan bir Türk insani yardım gemisine binip 10 Türk vatandaşını öldürmesiyle sonuçlanan 2010 Mavi Marmara olayından bu yana en üst düzey ikili görüşme olacağı için çok önemli. Hatta bazı analistler, Türkiye’nin EastMed Boru Hattı planına bir alternatif sunabileceğini ve İsrail gazının Avrupa’ya taşınmasına yardımcı olabileceğini öne sürdüler.
Yaygın enflasyon ve pandemi süreci Türkiye’yi kendi içinde hala rahatsız ediyor. Ancak belirtmek gerekiyor ki; sınırlarının ötesinde Ankara yükselişte.
Üstüne üstlük, İsrail Cumhurbaşkanı Herzog Türkiye’den ayrılırken Türk yetkililer Antalya Diplomasi Forumu’nu açacak. 11-13 Mart zirvesi Yunanistan, Mısır, İsrail, Avrupa Konseyi, Malta, Irak ve belki de Ermenistan da dahil olmak üzere diğer bölgesel oyunculardan üst düzey heyetleri bekliyor .
Türkiye, Doğu Akdeniz ve ötesindeki yenilenen konumunu sağlamlaştırmaya hazırlanıyor. 2020’nin sonlarından bu yana Ankara’nın yaklaşım değişikliği ile başardığı şey çok etkileyici.
Kaynak: M5
Çeviri/Analiz: Adem KILIÇ
