Geleceğin Savaşlarını Değiştiren İHA’lar: Karabağ Simge Haline Geldi (Çeviri/Analiz)
Son yıllarda silahlı çatışma olayları, İHA’ların bağımsız olarak düşman birliklerini kesin bir şekilde yenilgiye uğratabilecekleri fikrini ortaya koydu.
TopWar’da yayımlanan analiz M5 tarafından çevrilmiştir.
İHA’ların ilk kez kullanıldığı Vietnam Savaşı’ndan bu yana, kullanım ölçeği büyümeye devam etti. İHA’nın ilk uygulamaları sırasında yalnızca tek birim kullanılsa da daha sonra düzinelerce cihaz kullanılmıştır. Örnek olarak; Çöl Fırtınası Operasyonu sırasında koalisyon güçleri toplam savaş uçuş süresi 522 saat olan tek 1 İHA kullandı.
Dağlık Karabağ’daki son silahlı çatışma, İHA kullanımının simgesi haline geldi. Buna dayanarak, dronların silahlı bir çatışmanın görevlerini bağımsız olarak çözebilecekleri varsayımı, bir dizi uzman arasında popülerlik kazandı.
1921’den itibaren, İtalyan askeri teorisyen Giulio Douet, Air Supremacy adlı kitabında; “Düşmanın devlet ve ekonomi merkezlerine yapılan hava saldırıları zafere götürür.” tespitinde bulunuyordu.
Mareşal Rommel de Douet’in bu fikrini doğruluyordu.
Irak savaşları sırasında mutlak hava üstünlüğü, Yugoslavya’daki operasyonlar ve diğerleri, ABD Silahlı Kuvvetlerinin görevlerini mümkün olan en kısa sürede yerine getirmesine izin vererek, karadaki düşmana telafisi imkansız hasarlar verdi.
Bununla birlikte bir insanlı savaş uçağı 100 milyon dolardan başlayan maliyeti veya bir AH-64 Apache saldırı helikopteri 50 milyon dolardan başlayan maliyeti ile küçük İHA’larla karşılaştırıldığında İHA’lar sadece 500 dolardan başlıyor. (500 dolarlık İHA’şara örnek olarak Irak ve Suriye’de IŞİD militanlarının kullandığı ev yapımı ürünler örnek verilebilir.)
“Askeri ihtiyaçlara” göre tasarlanmış bir İHA’nın ortalama fiyatı ise 10–20 bin dolar civarındadır. Yani bir insanlı uçağın fiyatı ile yüzlerce İHA satın alınabilir. Ve pilot eğitimi, hayatta kalma, altyapısı ve diğer unsurların maliyetini hesaba katarsanız insanlı uçakların maliyeti daha da yüksektir.
Düşük maliyetlerine ek olarak İHA’ların aşırı yüklerle manevra yapabilme yeteneği ve kullanım verimliliği gibi bir dizi avantajı var.
Örneğin, Afganistan’daki savaş, seyir füzeleri ile hava saldırılarının “klasik” taktiklerinin kullanımıyla ilgili bir dizi sorunu ortaya çıkardı. İstihbaratın alındığı andan hedefe ulaşana kadar olan süre çok uzun sürdü. Fakat çatışma bölgesinde dolaşan İHA’lar gerçek zamanlı olarak istihbarat iletebildi ve havadan yüzeye füzelerle anında saldırabildi. Başka bir deyişle İHA’ların nokta vuruşları yapmanın daha etkili bir yolu olduğu ortaya çıktı.
Örnek olarak 3 Ocak 2020’de, İran askeri lideri Kasım Süleymani, AGM-114 Drone füze saldırısıyla yok edildi.
Dezavantajları
Ancak İHA’ların avantajlarının yanı sıra dikkat edilmesi gereken bir takım dezavantajları da bulunmaktadır.
İHA’nın ana dezavantajı, uzaktan kumanda sistemlerinin savunmasızlığıdır. İHA’ları kontrol etmek için özellikle ufuk ötesi iletişim için güvenli yüksek bant genişliğine sahip iletişim kanalları gereklidir.
Karabağ’daki savaş sırasında Ermenistan Silahlı Kuvvetleri Eski Genelkurmay Başkanı Hakobyan’a göre;
Buna ek olarak, 2012 yılında Austin’deki Texas Üniversitesi’nden bilim insanları, “GPS sahtekarlığı” adı verilen bir yöntemle bir İHA’nın kontrolünü hackleme ve durdurmanın pratik olasılığını kanıtladılar.
2008 yılının sonlarında, Irak’ta, ele geçirilen bir gerilladan, insansız bir uçaktan alınmış bir video içeren bir dizüstü bilgisayar ele geçirildi. Video dinleme için bir Rus şirketinin SkyGrabber programı kullanıldı.
Doğru ellerde iyi bir alet çok şey yapabilir
Yıllardır modernize edilmeyen Ermeni hava savunma sistemi, İHA’ların yoğun kullanımına karşı mücadelede tamamen çaresiz kaldı ve Türk Bayraktar İHA’ları tarafındantamamen devre dışı bırakıldı. Hava savunma sisteminin bastırılmasının ardından Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin Dağlık Karabağ’daki kara grubu da imha edildi.
W. Churchill’in; “Generaller son savaşa hazırlanıyor.” ifadeleri gerçek oldu. Ermeni birlikleri bu yeni tür askeri harekata hazır değildi. Bu durum Ermeni tarafında ağır kayıplara yol açtı.
Dağlık Karabağ’da olduğu gibi Libya’da da İHA’lar gelişmiş olarak kabul edilen askeri teçhizatlara karşı kullanıldı ve başarılı oldu. Hatta katmanlı hava savunma sistemleri bile neredeyse insansız hava araçları ile etkisiz hale getirilebildi.
Drone’ların geleceği
Peki devletlerin silahlı kuvvetleri, drone tehdidine karşı koymak için hangi olası önlemleri geliştirecek?
İlk olarak, insansız sistemlerin kontrolünü engellemeye yönelik olarak karşı programların geliştirilmesi,
İkinci olarak, İHA’ların tespiti için etkili mobil radar ve elektronik harp istasyonlarının oluşturulması,
Üçüncü olarak, İHA’ları imha etmek için mevcut mühimmat türlerinin yeni ve modernizasyonu,
Dördüncü olarak ise, İHA baskınları için askerlerin korunmasını sağlayacak sistemlerin geliştirilmesi ve savaş eğitimi verilmesidir.
Fakat gözardı edilmemesi gereken yeni gelişmeler de gelmeye devam etmektedir. Artık; yapay zekaya sahip ve savaş alanındaki teçhizat ve ordu birimlerini aynı anda kontrol edebilen, tek bir ağa dahil edilmiş yüksek mobil sistemler geliştiriliyor.
Ve bu gerçeği görmezden gelmek gelecekteki çatışmalarda büyük bedeller ödemeye sebep olabilir.
Kaynak: M5
