Fransa’nın yeni nesil uçak gemisi projesi PANG ertelenebilir mi? Paris’te tartışmalar başladı
Fransa’nın 2025 yılında resmen başlatmayı planladığı yeni nesil uçak gemisi programı PANG (Porte-Avions Nouvelle Génération), siyasi gündemin yeniden merkezine oturdu. Fransız Meclisi milletvekilleri iktidardaki Renaissance Partisi üyesi Thomas Gassilloud ve aşırı solcu Boyun Eğmeyen Fransa partisi üyesi Damien Girard tarafından hazırlanan bilgi raporunda, projenin ertelenmesinin mümkün olabileceğine dair kapı aralandı.
Kısa vadeli önceliklere kaynak aktarma gündemde
PANG projesi, 2024-2030 yıllarını kapsayan Askeri Programlama Yasası kapsamında, Fransa’nın gelecekteki deniz hava gücünün temel unsurlarından biri olarak onaylanmıştı. Yaklaşık 10 milyar avroluk dev bir bütçeye sahip olan proje, 2038 yılı civarında görevden alınacak olan Charles de Gaulle uçak gemisinin yerini alacak. Yeni gemi; Rafale Marine savaş uçaklarını, onların haleflerini ve insansız hava araçlarını taşıyabilecek.
Ancak raporda, artan ve acil hale gelen ihtiyaçlara dikkat çekiliyor: mühimmat stoğu, hava savunma sistemleri, istihbarat kapasitesi, insansız sistemler, mayın harbi ve bakım faaliyetleri. Milletvekili Gassilloud, projenin birkaç yıl ertelenmesinin hem Charles de Gaulle ile örtüşen dönemi kısaltabileceğini hem de kısa vadeli savunma önceliklerine kaynak aktarımı açısından mali rahatlama sağlayabileceğini ifade ediyor. Bu, projenin iptali değil, geçici bir yeniden önceliklendirme anlamına geliyor.
Avrupa için ortak uçak gemisi mi geliyor?
Milletvekili Damien Girard ise bu olası ertelemeyi stratejik bir fırsat olarak değerlendiriyor. Girard’a göre programın bir miktar ötelenmesi, Fransa’nın yalnızca bir değil, iki uçak gemisi planlamasını mümkün kılabilir. Üstelik bu sefer Avrupa ülkeleriyle ortaklık içinde. Eski Fransız Deniz Kuvvetleri Komutanı Amiral Bernard Rogel’in de uzun süredir savunduğu bu fikir, Avrupa’nın daimi deniz gücü varlığını garanti altına alma hedefiyle örtüşüyor.
Bu tür bir iş birliği, bazı askeri yeteneklerin ortak kullanımını mümkün kılarken, Avrupa’nın hâlen inşa halindeki ortak savunma mimarisine de katkı sağlayabilir. Ancak bunun gerçekleşmesi için hem Fransa’nın hem de Avrupalı müttefiklerinin siyasi irade göstermesi gerekecek.
Ertelenme Artık Kenarda Bir Fikir Değil
PANG programının ertelenmesi artık yalnızca marjinal bir fikir olarak görülmüyor. Değişen bütçe dengeleri ve artan güvenlik riskleri, sembolik değeri yüksek projelerde bile önceliklerin gözden geçirilmesini zorunlu kılıyor. Ancak olası bir erteleme, Fransa’ya yeni stratejik seçenekler de sunabilir: Bunlardan biri, Avrupa iş birliği içinde ikinci bir uçak gemisinin inşası olabilir.
Hükûmetin karar vermesi için çok fazla zamanı kalmadı; çünkü PANG programının resmen başlatılması hâlâ 2025 yılı için planlanıyor.
Eurodrone programı iptal edilebilir mi?
Raporda en çok dikkat çeken önerilerden biri ise, 2013’ten beri üzerinde çalışılan Eurodrone (MALE) projesinin iptali. Airbus Defence & Space tarafından yürütülen projede, Fransa toplam 18 drone ve 12 yer istasyonundan oluşan 6 sistem sipariş etmişti. Ancak yüksek maliyetler ve gecikmeler nedeniyle, bu projeden vazgeçilip Fransız firması Turgis & Gaillard tarafından geliştirilen Aarok dronlarının tercih edilmesi öneriliyor.
Bu değişiklik, hem teslimat süresini kısaltmayı hem de yerli sanayiye destek vermeyi amaçlıyor. Savunma Bakanı Sébastien Lecornu da geçtiğimiz aylarda Eurodrone projesinin güncel operasyonel ihtiyaçlara ne derece cevap verdiğinin yeniden gözden geçirileceğini açıklamıştı.
Özetle: Kapasiteler mi, prestij mi?
Fransız savunma siyasetinde artık sorulan temel soru şu: Kaynaklar büyük ve prestijli projelere mi ayrılmalı, yoksa acil ve operasyonel ihtiyaçlara mı?
Yeni nesil uçak gemisi PANG ve Eurodrone gibi sembolik projelerin ertelenmesi, bazı çevrelerde tepkiyle karşılansa da, kara ve hava kuvvetlerinin kısa vadeli gereksinimlerini öne çıkaran bu yaklaşımın giderek daha fazla destek bulduğu görülüyor. Fransa’nın bu kararları, yalnızca kendi ordusunu değil, Avrupa savunma mimarisinin de yönünü belirleyebilir.
A. Özgür Zentürk M5 Avrupa Temsilcisi
