Milli Savunma Sanayinin Öncüleri... - M5 Dergi
Makaleler

Milli Savunma Sanayinin Öncüleri…

Abone Ol 

GÖKYÜZÜNE ADANMIŞ BİR ÖMÜR; VECİHİ HÜRKUŞ

Yalnızca Türk havacılık tarihinin değil, Türkiye tarihinin en önemli figürlerinden biri olan Hürkuş, tüm hayatını havacılığa adamıştı. Bu adanmışlık, 1930 yılında Kadıköy Fikirtepe’de bir keresteci dükkânı kiralamasıyla tarihe kazınacaktı. Bu kerestecide yalnızca 3 ay gibi bir sürede ilk Türk sivil, ikinci Vecihi uçağını üretmeyi başardı: “Vecihi K-VIX” İlk uçuşunu 16 Eylül 1930’da  Kadıköy Fikirtepe’de büyük bir kalabalık ve basın topluluğu karşısında gerçekleştirdi. Bu uçuştan sonra önce Yeşilköy’e ardından da Ankara’ya uçtu.

Her şeyden evvel milli bir inanç ve teşvik bu yolda başarının tek çaresiydi, ben muvaffak olmak için buna muhtaçtım.”

Bir önceki sayımızda Nuri Killigil’i tanımıştık. Bu sayıda ise sizlere, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ/TAI) tarafından üretilmekte olan,  yeni nesil temel eğitim uçağına adını veren, Türk havacılığında adını hep ilklere yazdıran Vecihi Hürkuş’u tanıtmaya çalışacağım.

06 Ocak 1896‘da İstanbul’da dünyaya gelen Vecihi Hürkuş, babasını erken yaşta kaybettikten sonra Ailesi ile birlikte, Harp Okulunda eskrim ve resim hocası olan amcası Ahmet Şekür Bey’in yanına yerleşmiştir. Sanata olan ilgisinden dolayı Tophane Sanat Okulu’nu bitirdikten sonra 1912 yılında eniştesi Kurmay Albay Kemal Bey’in yanında gönüllü olarak Balkan Harbine katılmıştır. Balkan Harbi sonunda İstanbul Ordu Kumandanlığı tarafından Beykoz Serviburun’daki Esir Kampında görevlendirilmiştir.

Havacı olmak arzusu ile girdiği Tayyare Makinist Mektebi’nden Küçük Zabit (Gedikli/Astsubay) olarak mezun olmuş, Birinci Dünya Savaşı’nda Bağdat cephesine gönderilmiş, 2 Şubat 1916 tarihinde bir uçak kazasında yaralanarak İstanbul’a geri dönmüştür. Yeşilköy’deki Tayyare Mektebini 15 Kasım 1916 ‘da bitiren Vecihi Hürkuş, bu eğitimi sırasında ilk uçuşunu 21 Mayıs 1916’da gerçekleştirmiştir.

1917 yılında atandığı Kafkas Cephesi’nde, bir Rus uçağı düşürerek uçak düşüren ilk tayyareci olmuştur. 8 Ekim 1917 günü bir hava savaşında yaralanan uçağı düşünce, Ruslara esir olmadan önce uçağını teslim etmemek için yakmıştır. Esir olarak Hazar Denizi’ndeki Nargin Adası’na gönderilmiş, Azeri Türklerinin yardımı ile adadan yüzerek kaçmıştır. Savaşın sonlarına doğru İstanbul’a gelmiş ve İstanbul’un hava savunmasında görev almıştır. İstanbul işgal edilince esaretten dönen askerlerin arasında gizlice Harem’den kalkan bir gemiyle Mudanya’ya, oradan Bursa ve Eskişehir üzerinden Konya’ya giderek Kurtuluş Savaşı’na katılmıştır. Birçok başarıya ve ilke imza atan Hürkuş, Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son uçuşunu gerçekleştirmiş ve 3 takdirname alarak Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyasına layık görülmüştür.

1923 yılında Edirne’de, arızalandığı için İtalyanlar tarafından terk edilen 9 kişilik uçağı, makinist Eşref ile birlikte onarmış ve uçurarak İzmir’e getirmiştir. Bu başarı, o zamanki Hava Kuvvetleri Müfettişi Albay Muzaffer Bey tarafından takdir edilmiş ve uçağa “Vecihi” ismi verilmiştir. Vecihi Bey, Hava Kuvvetleri müfettişine sunduğu projenin kabul edilmesinden sonra Vecihi K- 6 uçağını tasarlamış ve arkadaşları ile birlikte Halkapınar Tayyare Atölyesinde, motoru savaştan kalan Yunan uçaklarından alarak, gövdesi ve kanatları ile diğer tüm parçaları yerli malzemeler kullanarak imal etmiştir.

Uçağı için uçuş müsaadesi istemiş, uçabilirlik sertifikası için bir teknik heyet oluşturulmuş, ancak teknik heyetin içerisinde tayyareyi uçuracak ve kontrol edecek personel bulunmadığından işlem gecikmiştir. Sonunda teknik heyetten birinin “Vecihi, biz sana bu lisansı veremeyiz, uçağına güveniyorsan atla, uç, bizi de kurtar” sözü üzerine Hürkuş, 28 Ocak 1925’de uçağı Vecihi K-6 ile ilk uçuşunu yapmıştır. Ancak, izinsiz uçuş yapması gerekçesiyle cezaya çaptırılmış ve bu ceza onun motivasyonunda ciddi bir düşüş meydana getirmiştir. Bu olay sonucunda Hava Kuvvetlerindeki görevinden ayrılarak uçak tasarımı ve yapımı çalışmalarına sivil olarak devam etmiştir.

Devamı M5 Dergisi Nisan 2019 Sayısında…

Etiketler
Abone Ol 

İlgili Yazılar

Bir yanıt yazın

Abone Ol 
Back to top button
Close
Close